Τοποθέτηση της Χαράς Καφαντάρη στην ημερίδα του ΤΕΕ και του Παρατηρητήριου Πολιτών (CISD) για την Αειφόρο Ανάπτυξη με θέμα: «Ρύπανση από αιθαλομίχλη. Το χρονικό άστοχων επιλογών: τα λάθη, οι επιπτώσεις, οι λύσεις»
30/03/2013 Σχολιάστε
ΝΕΦΟΣ ΑΙΘΑΛΟΜΙΧΛΗΣ : ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το πρόβλημα της ποιότητας του αέρα είναι διαχρονικό. Όταν, ξαφνικά, επανεμφανίστηκε το νέφος στην Αθήνα, επανήλθαν μνήμες από παλιότερες εποχές, τότε που το νέφος είχε εγκατασταθεί μόνιμα πάνω από τον Αττικό Ουρανό. Τότε που οι αρμόδιοι υπουργοί δεν το έβλεπαν και ζήταγαν «ένα νεκρό» για να πειστούν. Το νέφος αιθαλομίχλης, τα παλιά εκείνα χρόνια, σχηματιζόταν από την συσσώρευση αερίων ρύπων, ιδιαίτερα θειικών και νιτρικών οξειδίων, που προέρχονταν από την κακή ποιότητα των καυσίμων και την κίνηση των οχημάτων [1]. Η κατάσταση βελτιώθηκε πάρα πολύ με την αναβάθμιση του πετρελαίου θέρμανσης (χαμηλού θείου) και με την μαζική χρήση καταλυτικών αυτοκινήτων νέας γενιάς [2].
ΤΑ ΜΙΚΡΟΣΩΜΑΤΙΔΙΑ
Σήμερα, ο κύριος ρύπος, όπως δείχνουν οι σχετικές μετρήσεις του ΥΠΕΚΑ είναι τα μικροσωματίδια που παγιδεύονται στην ατμόσφαιρα από τις ιδιαίτερες μετεωρολογικές συνθήκες [3]. Τα αιωρούμενα μικροσωματίδια μπορεί να έχουν φυσική προέλευση (π.χ. θαλασσινό αλάτι, κόκκοι γύρης φυτών, σκόνη) αλλά και ανθρωπογενή προέλευση [3] Τα μικροσωματίδια συνήθως είναι πολύ μικροί κόκκοι ή σταγονίδια αποτελούμενα από πολλά συστατικά, όπως μέταλλα, οξείδια (κύρια νιτρικό και θειικό), οργανικές ενώσεις (και πτητικοί υδρογονάνθρακες), αλλά αιθάλη και σκόνη [3-5]. Οι κύριες πηγές ανθρωπογενών εκπομπών μικροσωματιδίων είναι οι μεταφορές, η κυκλοφορία οχημάτων, η καύση συμβατικών καυσίμων για παραγωγή ενέργειας και θέρμανσης, βιομηχανικές, λατομικές και μεταλλευτικές δραστηριότητες, κατασκευή δημόσιων και ιδιωτικών έργων κλπ [3-6]. Κάποιοι από τους ρύπους αυτούς συμμετέχουν στην δημιουργία δευτερογενών μικροσωματιδιακών ρύπων, όπως αμμωνία, και άλλες χημικές ενώσεις [3-4]. Η σύσταση των μικροσωματιδίων αλλάζει από περιοχή σε περιοχή και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η κίνηση ανέμων, οι πηγές προέλευσης κλπ [3-4, 7]. Τα μικροσωματίδια (PM10 & PM2.5, δηλαδή εκείνα με διάμετρο <10 μm και >2.5 μm), μπορεί να προκαλέσουν κλιματικές αλλαγές [4], να προωθήσουν την τροπική ζώνη προς Βορράν [8] ή να έχουν αρνητικές επιδράσεις στην βιοποικιλότητα [4]. Εισπνεόμενα από τον άνθρωπο μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες βλάβες στην υγεία [3-5], ακόμα κι αν έχουν φυσική προέλευση, όπως η σκόνη από την Σαχάρα [9].
ΤΟ ΝΕΦΟΣ ΑΙΘΑΛΟΜΙΧΛΗΣ ΤΟΥ 2012 ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Το Φθινόπωρο του 2012, η τρικομματική κυβέρνηση λαμβάνει δύο σημαντικές αποφάσεις. Την εφαρμογή της απόφασης του πρώην ΥΠΕΚΑ για την άρση της απαγόρευσης της πετρελαιοκίνησης στα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και την δημιουργία του πράσινου δακτύλιου [10-11] και την εξίσωση του φόρου κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης με εκείνον του πετρελαίου κίνησης [12]. Τα αποτελέσματα είναι τραγικά. Αύξηση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης κατά περ. 40% από την περυσινή τιμή του [13], αύξηση των πυρκαγιών από εστίες καύσης [14], ενεργειακή ένδεια [15] , αύξηση θυμάτων από πυρκαγιές [16] με αποκορύφωμα το τραγικό συμβάν με τον θάνατο των φοιτητών στην Λάρισα [17-18].
Η κατάσταση που δημιουργήθηκε προκάλεσε σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα. Τον τελευταίο καιρό εμφανίζεται, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά συγκροτήματα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, νέφος καπνομίχλης (όπως το ονομάζει το ΥΠΕΚΑ [19]). Σύμφωνα με τα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ που κατά κόρον αναμεταδίδονται και το Δ.Τ. του ΥΠΕΚΑ το νέφος εμφανίζεται, ιδιαίτερα κατά τις βραδινές ώρες και οφείλεται στην αυξημένη χρήση για καύση σε τζάκια και ξυλόσομπες, βιομάζας δηλαδή καυσόξυλα και άλλα προϊόντα ξυλείας [19]. Τα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ αναφέρουν μάλιστα και περιπτώσεις περιοίκων που καταγγέλλουν γείτονες τους ότι καίνε παλιά έπιπλα, δηλαδή προϊόντα ξύλου εμποτισμένα με χρώματα και χημικές ουσίες, ή συνθετικά προϊόντα ξυλείας (όπως τα γνωστά νοβοπάν, μελαμίνες κλπ) ή ακόμα καίγονται πλαστικά ή και ελαστικά είδη. Όλα αυτά τα περίεργα είδη τελικά φορτίζουν και επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα (τόσο την εσωτερική του σπιτιού, όσο και την εξωτερική) με μικροσωματίδια, μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα αλλά και σε ακραίες περιπτώσεις με χημικές επιβλαβείς ενώσεις. Το ΥΠΕΚΑ με το Δελτίο Τύπου της 28.12.2012 [19] του υιοθετεί όλες αυτές τις δημοσιογραφικές πληροφορίες. Αποδίδει, ουσιαστικά όμως, την αποκλειστική ευθύνη για την δημιουργία του νέφους καπνομίχλης που παρατηρείται πρόσφατα στην Αθήνα, εκτός από τις ευνοϊκές μετεωρολογικές συνθήκες, στην «έντονη χρήση εστιών καύσης που χρησιμοποιούν ως καύσιμη ύλη βιομάζα» [19]. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Χαρά Καφαντάρη 