Αναδημοσίευση άρθρου της Χαράς Καφαντάρη, Βουλευτή ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Β2 Δυτικού Τομέα Αθήνας, Αντιπροέδρου της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος και Αν. Τομεάρχη Περιβάλλοντος της Κ.Ο. ΣΥ.ΡΙΖ.Α., όπως αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΥΓΗ, την Κυριακή 24/11/2019.
«Εξακολουθώ να μην έχω λύσεις, όμως ίσως λύση είναι το γεγονός ότι έμαθα να ζω μ’ όλα αυτά… Ομάδες γυναικών στις συνοικίες, στην κοινωνική πρόνοια, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, στα κόμματα, στα σωματεία. Κάνω κι εγώ ένα μέρος αυτής της δουλειάς, συγκεκριμένη δουλειά ορατή. Δουλειά με γυναίκες που δεν αυτοαποκαλούνται φεμινίστριες, κι όμως είναι, είτε το θέλουν είτε όχι… σχέσεις της δουλειάς μας, πιο κοντά στα αισθήματά μας η κατανόηση που είχαμε για τους άλλους – η δουλική νοοτροπία – τώρα έχει γίνει όπλο που το μεταχειριζόμαστε για να υποστηρίξουμε η μία την άλλη, καθώς ξανακάνουμε δημόσια την ιδιωτική ζωή».
Ο τίτλος του άρθρου, καθώς και το ανωτέρω απόσπασμα, είναι από το βιβλίο της Ανια Μέυλεμπελτ, που χαρακτηρίστηκε βίβλος, στην εποχή του. Το ν… είναι μια προσθήκη δική μου η οποία, δυστυχώς για όλους μας, υπονοεί ότι η «ντροπή» του τίτλου 44 χρόνια μετά τη συγγραφή του βιβλίου συνεχίζεται.
Μερικά από τα πιο κραυγαλέα συμπτώματα κοινωνικού εκφυλισμού αναγνωρίζονται ως σοβαρά προβλήματα όταν έχουν πια προσλάβει τόσο επιδημικές διαστάσεις, ώστε να φαίνεται ότι δεν επιδέχονται λύση.
Η βία στις γυναίκες είναι μία τέτοια περίπτωση, είναι ένα από τα αδικήματα που διαπράττονται με ολοένα και αυξανόμενο ρυθμό.
Αλλά η βία κατά των γυναικών είναι αλλοτρίωση από το σύστημα, σεξουαλική παρενόχληση, ενδοοικογενειακή βία, ρατσιστικό φαινόμενο?
Για το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι «…μεγάλο εμπόδιο για την ισότητα» για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι «παγκόσμιο πρόβλημα υγείας με διαστάσεις επιδημίας».
Ο συνήθης ύποπτος είναι γνωστός, αλλά είναι απλά θέμα χρωμοσωμάτων και ορμονών ή ένα αποτέλεσμα, δηλαδή προϊόν ενός επιβεβλημένου περιβάλλοντος, άρα συστημική;
Όπως ο Μαρξ υποστήριζε ότι όλα είναι οικονομία, έτσι και σήμερα η ζωή μας κυριαρχείται από έννοιες όπως οικονομία της αγοράς, παραγωγικότητα, αποδοτικότητα κ.α.. Σ΄ ένα σύστημα που όλο γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστικό [μισθοί, ωράριο, απασχόληση, απολύσεις, κατάργηση εργασιακών δικαιωμάτων, ιδιωτικοποιήσεις, προσωπικές σχέσεις, οικογένεια] και αυτό που θεωρούμε κοινωνικό πλέγμα συνεχώς συρρικνώνεται, είναι εξαιρετικά δύσκολο να διατηρηθεί μια ισορροπία, και ειδικότερα για τις γυναίκες και την οικογένεια. Έτσι, η ενδοοικογενειακή βία κυριαρχεί σε όλες τις εκφάνσεις της (σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική, οικονομική εκμετάλλευση και κοινωνική απομόνωση).
Η οικονομική κρίση δεν δημιουργεί από μόνη της την ενδοοικογενειακή βία, παίζει όμως ενισχυτικό ρόλο. Γιατί η κρίση ανατρέπει τους κοινωνικούς ρόλους εγκλωβίζοντας τα άτομα σε βίαιες σχέσεις και δυσκολεύοντας τη λύση του γάμου.
Επιπλέον, σε αυτές τις συνθήκες, (οικονομικής στενότητας), οι γυναίκες δυσκολεύονται να εισέλθουν και να παραμείνουν στην αγορά εργασίας. Εδώ η βία δεν είναι μόνο σεξουαλική, είναι και ρατσιστική, είναι κατάφωρη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Ο ρατσισμός πάντα αντλούσε δύναμη από την ικανότητα να ενθαρρύνει τον σεξουαλικό εξαναγκασμό. Χρησιμεύει πάντα ως μια πρόκληση για τη γυναικεία κακοποίηση. Ένας τρόπος παραγωγής ιδεολογίας της αρσενικής ανωτερότητας.
Σημείο των καιρών η σύγχρονη δουλεία, το traffiking, στηρίζεται στη σεξουαλική κακοποίηση και όχι μόνο, τόσο πολύ, όσο και στο μαστίγιο ή στο καμουτσίκι σε προηγούμενους καιρούς.
Ο σεξουαλικός εξαναγκασμός είναι μάλλον μια βασική διάσταση κοινωνικών σχέσεων ανάμεσα στο θύτη και το θύμα. Είναι δηλαδή μια άμεση έκφραση του δικαιώματος ιδιοκτησίας.
Η έγκριση του σεξουαλικού εξαναγκασμού πηγάζει από την ανελέητη οικονομική εξουσία που είναι το απαίσιο χαρακτηριστικό σημάδι του traffiking και παράλληλα τη διευκολύνει.
Όπως το δικαίωμα του δουλοκτήτη να βιάζει σε δουλοκτητικά συστήματα του παρελθόντος στηριζόταν στην οικονομική του δύναμη, έτσι και η ταξική δομή του σημερινού συστήματος τροφοδοτεί παρόμοια κίνητρα. Εξασκείται με την ίδια αδιαφιλονίκητη δικαιοδοσία που νομιμοποιεί τις καθημερινές επιθέσεις εναντίον του μόχθου και της αξιοπρέπειας των εργαζόμενων γυναικών.
Και δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει στην μνημονιακή Ελλάδα ή στις χώρες του τρίτου ή του τέταρτου κόσμου, αλλά και στις χώρες (όταν και εάν στοιχεία μπορέσουν να δουν το φώς της δημοσιότητας) των G8 και G20.
Έτερο σημείο των καιρών, η μετανάστευση, στη χώρα μας το βιώνουμε καθημερινά, που συμβάλλει και στο traffiking και στη σεξουαλική εκμετάλλευση. Τόσο η προσέγγισή τους στις χώρες προσέλευσής τους, όσο και ο εξαναγκασμός τους επιτυγχάνεται με την εκμετάλλευση της δεινής οικονομικής κατάστασης και ευάλωτης θέσης των θυμάτων.
Λόγω της πολυπλοκότητας του κοινωνικού πλαισίου της βίας κατά των γυναικών, στις μέρες μας οποιοδήποτε απόπειρα να καταδικαστεί ως ένα απομονωμένο φαινόμενο είναι βέβαιο ότι θα αποτύχει. Μια αποτελεσματική πολιτική κατά της βίας πρέπει να έχει ένα πολύ ευρύτερο στόχο. Ο αγώνας κατά του ρατσισμού πρέπει να είναι ένα συνεχώς επαναλαμβανόμενο ζήτημα για το γυναικείο κίνημα κατά της βίας.
Η τεράστια έξαρση βίας κατά των γυναικών αποτελεί μόνο μια όψη της βαθιάς και συνεχιζόμενης κρίσης του συστήματος. Η απειλή της θα εξακολουθήσει να υπάρχει για όσο καιρό η γενική καταπίεση των γυναικείων δικαιωμάτων θα παραμείνει ένα απαραίτητο στήριγμα για το σύστημα.
Το γυναικείο κίνημα κατά της βίας και οι σημαντικές σημερινές δραστηριότητές του που εκτείνονται από τη συναισθηματική και νομική βοήθεια μέχρι την αυτοάμυνα και τα διαφωτιστικά σεμινάρια, πρέπει να τοποθετηθεί μέσα σ’ ένα στρατηγικό πλαίσιο, με προστασία της μητρότητας, με εξάλειψη του ρατσισμού στους χώρους εργασίας που να περιλαμβάνει την τελική ήττα του συστήματος.
Χαρά Καφαντάρη 