Χ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Τοποθέτηση της Χ. Καφαντάρη, βουλευτού ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ στην Ειδκή Μόνιμη Επιτροπή του Περιβάλλοντος

ΧΑΡΟΥΛΑ (ΧΑΡΑ) ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ: 

 Kυρία Πρόεδρε, ευχαριστώ. 

Ήταν άλλη μία εμπειρία από μία COP, η οποία, όπως ελέχθη, δεν είχε τα αποτελέσματα, τα οποία περιμέναμε. Αυτό, το οποίο θα ήθελα να πω, είναι ότι η προετοιμασία γενικότερα και όλη η διοργάνωση κατά την άποψή μου είχε αρκετές ατέλειες, επειδή έχουμε συμμετάσχει και σε άλλες COP.

Τώρα, εκπροσωπώντας την Ελληνική Βουλή και σαν μέλος της IPU, της Παγκόσμιας Διακοινοβουλευτικής Ένωσης συμμετείχα στην συνέλευση της IPU, έγινε στο πλαίσιο της COP27 και θέμα είχε την COP και τι προτάσεις θα υπάρχουν. Θέλω να μεταφέρω μια εικόνα από αυτά, τα οποία είδα δύο μέρες εκεί με τη συνάδελφο από την Υπηρεσία Διεθνών του Κοινοβουλίου, που ήμασταν εκεί.

Πρώτα από όλα τα προβλήματα και η αγωνία των χώρων, των φτωχών χωρών, ιδιαίτερα στην Υποσαχάρια Αφρική καθώς και  στον Ειρηνικό, τα νησιά στη νότια Ασία και στα νησιά που είναι εκεί, είναι   πάρα πολύ μεγάλα. Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά αυτό το οποίο συνέβη στο Πακιστάν και υπήρχε και ένα μικρό βίντεο που έδειχνε τις μεγάλες καταστροφές που έγιναν και ακούσαμε ότι αυτό που συμβαίνει στο Πακιστάν τώρα, αύριο θα συμβαίνει παντού. Δηλαδή, τους κινδύνους των φυσικών καταστροφών εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, κλιματικής αλλαγής. Όταν η θερμοκρασία το καλοκαίρι φέτος έφθασε και τους 53ο  Κελσίου, όπως μας είπαν, καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό. Επίσης, την αγωνία και το τεράστιο ζήτημα της κλιματικής μετανάστευσης, το οποίο είναι ένα θέμα που πρέπει να δούμε πάρα πολύ σοβαρά, ειδικά από τις χώρες της Κεντρικής Υποσαχάριας Αφρικής και της νότιας Ασίας, που επάνω σε αυτό έγιναν πάρα πολλές τοποθετήσεις και ομιλίες. Είναι ένα ζήτημα που βέβαια  το βλέπει η παγκόσμια κοινότητα αλλά και εδώ στη χώρα μας πρέπει να το αντιμετωπίσουμε σοβαρά και διαφορετικά, με μια άλλη λογικά, γιατί έχουμε πραγματικά κύματα προσφύγων μεταναστών.

Επίσης, μας προσκάλεσαν από το ολλανδικό κοινοβούλιο σε ένα event που έκανε ένα site, τη Δευτέρα στις 14 του μήνα, όπου εκεί αναφέρθηκαν οι φιλόδοξες προτάσεις, οι οποίες υπάρχουν από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως μας είπε και ο κ. Βαρελίδης και η συγκεκριμένη συνεισφορά. Θα ήθελα να πω, ότι το κομμάτι πυρηνικής ενέργειας τέθηκε για άλλη μια φορά στο τραπέζι και θεωρούμε ότι είναι κάτι επικίνδυνο. Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, τοποθετήθηκα και εγώ σχετικά βέβαια και εκεί. Δεν είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, αυτό πρέπει να το έχουμε καθαρά και δεν ξέρω αν η κυβέρνηση το έχει ξεκάθαρο γιατί κάποιες δηλώσεις έχουν γίνει από τον κ. Πρωθυπουργό για συνεργασία με Βουλγαρία κλπ. 

Σχετικά με τα αποτελέσματα τα οποία έχουμε από την COP27, θα έλεγα ήταν μία COP σαν όλες τις άλλες; Δεν ξέρω αν θα το πω αυτό αλλά τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Το ταμείο, και αυτό είναι το πολύ σημαντικό, που αναφέρθηκε και στη Συνέλευση της IPU ,το ταμείο για το κόστος και τις απώλειες είναι ένα θετικό ζήτημα, το οποίο είναι σαφώς και στην τελική Απόφαση. Εδώ θα ήθελα να πω ότι η Ελλάδα  από το 2009 μέχρι και το 2020, που υπήρχε μία μη εθελοντική Απόφαση και αυτό τονίστηκε και στη Συνέλευση της IPU από χώρες ότι πρέπει να είναι υποχρεωτικό, τώρα πώς μπορεί αυτό να γίνει είναι άλλο θέμα, η Ελλάδα πάντα συνεισφέρει στο ταμείο αυτό. Μάλιστα συνεισφέρει δυσανάλογα από τις εκπομπές της, δηλαδή, προσφέρουμε πολύ περισσότερα σε σχέση με τις εκπομπές μας, ενώ άλλες χώρες έχουν τεράστιες εκπομπές και δεν συνεισφέρουν. Το αποτέλεσμα για το συγκεκριμένο ταμείο σε μεγάλο βαθμό, και από εδώ και πέρα, κρίνεται σημαντικό, αρκεί βέβαια όλα αυτά να προχωρήσουν γιατί είναι παγκόσμιοι συσχετισμοί, είναι γενικότερες πολιτικές. 

«Ο πλανήτης είναι ακόμη στην εντατική» δήλωσε ο Γκουτέρες μετά το τέλος της COP27 και πραγματικά δεν μπορούμε να είμαστε πολύ αισιόδοξοι γιατί έτσι όπως πάμε, με επάνω από 2,7ο  Κελσίου θα κλείσει ο αιώνας ενώ η γενικότερη δέσμευση είναι να μην ξεπεράσει τους 2ο και αν είναι δυνατόν και τον 1,5ο Κελσίου. 

Υπάρχει ένα ζήτημα για να φθάσουμε σε αυτό πρέπει το 2050 να είμαστε γύρω στο 50% μείωση των αερίων  θερμοκηπίου, όμως υπάρχει ένα σημείο, το οποίο έχει πολύ μεγάλη σημασία και στην Απόφαση. Είναι αυτό που μπήκε στο τελικό κείμενο, «Ενέργεια χαμηλών εκπομπών» και αυτό θεωρώ ότι έχει μία επικινδυνότητα με την έννοια ότι ενέργεια χαμηλών εκπομπών είναι και το φυσικό αέριο. Δεν είναι, όπως είναι το πετρέλαιο ή άλλα ορυκτά καύσιμα ή ο άνθρακας ή οτιδήποτε, άρα, εδώ υπάρχει ένα ερωτηματικό, που για εμένα είναι σοβαρό και έχει να κάνει και με τα λόμπι, τα οποία είχαν κατακλύσει την COP27 και επιτρέψτε μου να πω προσωπικά, όταν διοργανώνεται  η COP28 στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μεγάλες πετρελαιαγωγοί χώρες,  καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορούμε να είμαστε και πάρα πολύ αισιόδοξοι στο κομμάτι αυτό. Βέβαια, στην ενέργεια χαμηλών εκπομπών μπορεί να περιλαμβάνεται και κάτι άλλο εκτός από το φυσικό αέριο αλλά το ότι αφήνεται ανοιχτό το «παράθυρο» και για την πυρηνική ενέργεια, που εγώ το είδα πολύ έντονα δύο μέρες που ήμασταν εκεί, και γενικότερα και η συζήτηση, η οποία γίνεται στην Ευρώπη σχετικά για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας σαν «καθαρή», όπως λένε, βέβαια πάντα υφίσταται το μεγάλο ζήτημα των ραδιενεργών αποβλήτων, που είναι πολύ σοβαρό, αυτό  μας κάνει επιφυλακτικούς για την πορεία από εδώ και πέρα. 

Επίσης, θα ήθελα να συμπληρώσω ότι στο event που έγινε με το ολλανδικό κοινοβούλιο ήλθαν και κάποιοι εκπρόσωποι ακτιβιστικών οργανώσεων και τοποθετήθηκαν, ειδικά για την πυρηνική ενέργεια και για τα απόβλητα τα οποία συνεπάγονται. Οπότε, έγινε μια συζήτηση αλλά βέβαια τα αποτελέσματα, δεν είναι τα ανάλογα με τις αποφάσεις οι οποίες παίρνονται. 

Επίσης, είναι ενθαρρυντικό ότι η Βραζιλία, το Κονγκό και η Ινδονησία στο πλαίσιο της COP  αποφάσισαν να πάρουν μέτρα για παρεμπόδιση και ανατροπή αυτής της αποδάσωσης και να υπάρξει μία αναδάσωση στις συγκεκριμένες χώρες. Δεν είναι τυχαία και η δέσμευση του Λούλα, του καινούργιου Προέδρου της Βραζιλίας, ο οποίος ήρθε στην COP 27 και δέχθηκε θερμής υποδοχής, και από ακτιβιστές και γενικότερα, η δέσμευσή του για την αναδάσωση του Αμαζονίου, ένα ζήτημα πάρα πολύ σοβαρό καθώς έχει μεγάλες συνέπειες για τον πλανήτη γιατί, όπως λένε, είναι  «ο πνεύμονας της γης», την επιθυμία και την πρόταση, λοιπόν, την οποία έκανε, η COP30 να γίνει στη Βραζιλία, όπου θα έχει και έναν συμβολισμό. 

Ελπίζουμε ότι όλα θα πάνε καλύτερα. Χρειάζονται συγκεκριμένες πολιτικές από τις κυβερνήσεις, χρειάζεται πολιτική απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και μιλάω και για την πατρίδα μας. Συγκεκριμένες πολιτικές, όχι φυσικό αέριο, όπως δυστυχώς, έχουμε προσδεθεί τα τελευταία τρία χρόνια. Ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εφαρμογή πολιτικών αποθήκευσης. Ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων, μία πολιτική, μία εφαρμογή που σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει πολύ μεγάλη σημασία. Για παράδειγμα, η Γερμανία, το 35% της ενέργειας που παράγει είναι από ενεργειακές κοινότητες. Δυστυχώς, εδώ βλέπουμε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη από την πρώτη στιγμή κάποια προνόμια, τα οποία είχαν οι ενεργειακές κοινότητες όσον αφορά την εισδοχή τους στο σύστημα, στο δίκτυο, να καταργούνται. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι έχουμε πάρα πολύ δρόμο μπροστά μας. 

Επίσης, θα ήθελα να προσθέσω ότι και η πολιτική  της αναδάσωσης και της προστασίας του φυσικού πλούτου και του δασικού πλούτου της χώρας μας, είναι μία προτεραιότητα. Πέρυσι είχαμε τις μεγάλες καταστροφές, επάνω από 1,3 εκατομμύρια στρέμματα γης, δυστυχώς και φέτος είχαμε γύρω στις 200.000 καμένη γη σε όλη την αντιπυρική περίοδο και θεωρώ ότι ήμασταν και σχετικά τυχεροί, γιατί και ο Αύγουστος, με βάση τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Μετεωρολογίας και του ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου, δείχνουν ότι ήταν ένας ψυχρός σχετικά Αύγουστος. Δεν μπορεί όμως να σχεδιάζεται μια πολιτική προσαρμογής και αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης μόνο με τα δεδομένα και τις προβλέψεις που θα έχει η μετεωρολογία. Χρειάζεται μια σοβαρή πολιτική και προσαρμογής και μετριασμού.

Και θα κλείσω με το ότι, η μάχη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ή κλιματικής κρίσης και οι πολιτικές, δυστυχώς έχουν διασπαστεί σε δύο Υπουργεία. Στο Υπουργείο ΥΠΕΝ, που αφορά το μετριασμό, όπως λέμε και στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, που αφορά την προσαρμογή. Αλλά, δεν ξέρω αν αυτή η διάσπαση βοηθά στην επίτευξη του στόχου, ενώ στο κομμάτι της προσαρμογής, δυστυχώς, ενώ υπάρχουν σχέδια προσαρμογής από το 2016, προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, πολλά δεν εφαρμόζονται και ελάχιστες περιφέρειες, ελάχιστα περιφερειακά σχέδια έχουν προχωρήσει. Αυτό είναι ένα μεγάλο ζητούμενο, γιατί βρισκόμαστε σε μία νέα εποχή, την εποχή της κλιματικής κρίσης και οι πολιτικές πρέπει να είναι ανάλογες. 

Ευχαριστώ κυρία Πρόεδρε.

Με εκτίμηση 

Το Γραφείο Τύπου

X. Kαφαντάρη: Aνάγκη λήψης μέτρων για την επισιτιστική κρίση

Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Κάποια γενικότερα ζητήματα θα ήθελα να θέσω και σκέψεις για την επισιτιστική κρίση και τους κινδύνους οι οποίοι υπάρχουν και για την πατρίδα μας. 

Το φάντασμα της ενεργειακής και διατροφικής ανασφάλειας πλανάται πάνω από όλο τον κόσμο, οι τιμές των ενεργειακών ορυκτών και των διατροφικών αγαθών έχουν πάρει την ανιούσα, θέτοντας σε πολύ μεγάλο κίνδυνο την κάλυψη, εκτός των άλλων ενεργειακών αναγκών και την κάλυψη διατροφικών αναγκών μεγάλων πληθυσμών, κυρίως ευπαθών και φτωχότερων στρωμάτων.

Τα διατροφικά συστήματα περιλαμβάνουν όλο το σύστημα διατροφικής αλυσίδας- παραγωγή, επεξεργασία, μεταφορά, προετοιμασία τροφής, κατανάλωση. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το δικαίωμα στη διατροφή αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, ενώ η διατροφική ανασφάλεια είναι από τις πιο ανησυχητικές πραγματικά προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, που επιδεινώνεται από την πανδημία και την κλιματική κρίση και βέβαια με τον πρόσφατο πόλεμο στην Ουκρανία. Πριν από ένα μήνα μάλιστα, θα ήθελα να πω, ότι υπήρχε πρωτοσέλιδο του «Economist», όπου αναφέρει: «Οι άνθρωποι μπορεί να έχουν εξοικειωθεί με την ιδέα μιας κρίσης στο κόστος ζωής, αλλά δεν έχουν καταλάβει ακόμα τίποτα, τι μπορεί να τους περιμένει και αυτό αφορά φυσικά την επισιτιστική κρίση και τη δεινή που βρίσκεται ο κόσμος εξαιτίας αυτού». 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του FAO- Παγκόσμια Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ- τον Ιούλιο του 2021 υπήρχε μια μικρή κάμψη, αλλά ο γενικός δείκτης τιμών ήταν υψηλός, 31% παραπάνω από τα 2020. Τα αποθέματα δημητριακών υπήρχαν σε υψηλά επίπεδα από την αρχή της πανδημίας και υπήρχαν αυξητικές τάσεις. Ο δείκτης τιμών τροφίμων του FAO το 2020 έδειχνε 98 μονάδες, το 2021 ήταν 127 μονάδες και το Μάρτιο του 2022, μετά την εισβολή στην Ουκρανία, 159 μονάδες.  Όμως η κρίση στην Ουκρανία επηρέασε βέβαια τους δείκτες σιτηρών-ελαίων, ενώ η πιο «σεμνή» άποψη η οποία ακούγεται στα χείλη των περισσότερων, είναι ότι επικρατούν κερδοσκοπικές τάσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του FAO, η πορεία των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης μέχρι το 2030 του ΟΗΕ δεν πηγαίνει καλά, καθώς μεγάλοι πληθυσμοί, όπως η Υποσαχάρια Αφρική και οι λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, παραμένουν υποσιτισμένες. 

Έτσι έγινε το Σεπτέμβρη του 2021 στον ΟΗΕ διεθνής διάσκεψη κορυφής για την ενεργειακή αλλά και τη διατροφική κρίση, όμως τα αποτελέσματα δεν ήταν σοβαρά, δεν ήταν συγκεκριμένα, ενώ η εκπροσώπηση της χώρας μας ήταν υποβαθμισμένη- είχαμε κάνει και σχετική ερώτηση, με τι προτάσεις πήγαινε η ελληνική Κυβέρνηση σε αυτή τη διεθνή διάσκεψη.

Στη χώρα μας πρέπει να παρθούν μέτρα, για να αντιμετωπιστούν σοβαρά οικονομικά ζητήματα που αφορούν και τον τομέα της διατροφής. Αυστηροί κοστολογικοί έλεγχοι, δεν γνωρίζουμε εάν όντως γίνονται. Μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής. Μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα. Διεθνείς και διακρατικές διαπραγματεύσεις για καλύτερες τιμές και μέτρα για τη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και του περιορισμού της βιοποικιλότητας και πάντα βέβαια, σε σχεδιασμό κοινωνικών πολιτικών, ούτως ώστε, το ανθρώπινο δικαίωμα στη διατροφή να αφορά όλους τους πολίτες της χώρας μας. 

Η Ελλάδα θα μπορούσε να έχει μικρότερες επιπτώσεις από την επισιτιστική κρίση που πλανάται παγκόσμια, αν είχε αναπτύξει και εκσυγχρονίσει την αγροτική παραγωγή. Βέβαια, εδώ πρέπει να πούμε, ότι δεν είναι μικρό πράγμα ότι δεν έχουν ολοκληρωθεί οι δασικοί χάρτες, δασολόγιο, εκτάσεις καλλιεργήσιμες πως χαρακτηρίζονται, κι αυτό είναι ένα σοβαρό θέμα και να πούμε, ότι το θέμα των δασικών χαρτών, πραγματικά, κρατάει χρόνια. Αν και είχε γίνει μία σημαντική δουλειά μέχρι το 19 από το ΣΥΡΙΖΑ, μετά άλλαξαν τα δεδομένα και στις αναρτήσεις των δασικών χαρτών και ξαναρχίσαμε από την αρχή. Πρέπει να δοθούν κίνητρα ουσιαστικά για καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οι οποίες πρέπει να αποκτήσουν πάλι αξία, ενώ δεν καλλιεργούνται αυτή τη στιγμή. Και βέβαια, πρέπει να πούμε, ότι σαν πρόταση, ότι η αύξηση της καλλιέργειας των σιτηρών και σε αγρούς που παράγονται και βιοκαύσιμα και αυτό αφορά γενικότερα και σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και την Ελλάδα, πρέπει να αυξηθεί η καλλιέργεια των σιτηρών, για να αντιμετωπιστεί το οξύ αυτό πρόβλημα. 

Το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ σε μία μελέτη του, πριν από δύο μήνες, αναφέρει ότι καταρρέει πλήρως ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα. Άρα το πρόβλημα είναι πολύ σημαντικό και η κυβέρνηση πρέπει να σκύψει με μεγάλη προσοχή, για να εξασφαλιστεί μία διατροφική επάρκεια στη χώρα μας, στις συνθήκες που βιώνουμε. Βέβαια, προσπάθειες περί τερματισμού του πολέμου που έχει σοβαρές επιπτώσεις. Μιλάω για τον πόλεμο στην Ουκρανία και βέβαια, λέγοντας, ότι ο πρωτογενής τομέας της χώρας είναι ένας βασικός μοχλός παραγωγικής ανασυγκρότησης και τα κίνητρα για πληθυσμούς να ασχοληθούν με την αγροτική παραγωγή πρέπει να είναι συγκεκριμένα και ενισχυμένα ιδιαίτερα, γιατί πραγματικά, είναι ένας βασικός μοχλός, όπως ανέφερα και πριν, η πρωτογενής παραγωγή για πολλούς λόγους στην παραγωγική ανασυγκρότηση. Ειδικά σήμερα, σε συνθήκες κλιματικής κρίσης και όλων των προκλήσεων διεθνώς. 

Ευχαριστώ.