ΝΑ ΜΗ ΜΕΙΝΟΥΝ ΣΤΑ ΧΑΡΤΙΑ ΟΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΕΣ ΕΞΑΓΓΕΛΙΕΣ ΤΟΥ κ. ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗ ΓΙΑ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛ.ΑΣ.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

16.07.2021

ΧAΡΑ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ: ΝΑ ΜΗ ΜΕΙΝΟΥΝ ΣΤΑ ΧΑΡΤΙΑ ΟΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΕΣ  ΕΞΑΓΓΕΛΙΕΣ ΤΟΥ κ. ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗ ΓΙΑ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛ.ΑΣ.

Η Χαρά Καφαντάρη, Βουλευτής Δυτικής Αθήνας και αναπληρώτρια τομεάρχης Πολιτικής Προστασίας της ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία, μετά τη συζήτηση στο Κοινοβούλιο της Επίκαιρης Ερώτησής της, σχετικά με την ανάγκη αναβάθμισης των τμημάτων ενδοοικογενειακής βίας στην ΕΛΑΣ, δήλωσε:

Ενώ το ΠΔ 37/2019 της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είναι σε ισχύ εδώ και δύο χρόνια, μετά από επανειλημμένες ερωτήσεις, επίκαιρες ερωτήσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, μετά από αποφάσεις και ψηφίσματα στο Ευρωκοινοβούλιο, για την ενδοοικογενειακή βία –που σύμφωνα  με στοιχεία αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας με τα lockdown και τον εγκλεισμό- και με αποκορύφωμα το τραγικό περιστατικό της Ηλιούπολης, η Κυβέρνηση εξήγγειλε Πιλοτικό Πρόγραμμα για ένα! Γραφείο ενδοοικογενειακής βίας στη Δυτική Αθήνα.

Ο Υπουργός δεν δεσμεύθηκε για προσλήψεις εξειδικευμένου προσωπικού (ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών κλπ), δεν έδωσε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ίδρυσης των υπόλοιπων Γραφείων, ούτε εξήγγειλε συγκεκριμένο πρόγραμμα αντίστοιχης εκπαίδευσης Αστυνομικών ανά την Ελλάδα.

Δύο χρόνια τώρα κυβέρνησης της ΝΔ, δυστυχώς όλο το βάρος έχει δοθεί στη ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ –με Πανεπιστημιακή Αστυνομία, Αστυνομία για διαδηλώσεις και πλατείες- και όχι στη ΠΡΟΛΗΨΗ.

Η ανασφάλεια του πολίτη στις γειτονιές οξύνεται, τα αστυνομικά τμήματα είναι αποδυναμωμένα, επομένως δεν γίνονται οι απαιτούμενες περιπολίες και δύσκολα ένα θύμα ενδοοικογενειακής βίας θα εμπιστευθεί αστυνομικό όργανο.

Εμείς, ως ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, με το θεσμικό μας ρόλο ως αξιωματική αντιπολίτευση θα παρακολουθούμε στενά την εξέλιξη εφαρμογής των εξαγγελιών του κ. Χρυσοχοΐδη, ώστε να μη μείνουν στα χαρτιά, αλλά να γίνουν επιτέλους συγκεκριμένες -ορθά σχεδιασμένες ενέργειες, που θα οδηγήσουν σε ανάκτηση της Εμπιστοσύνης, των όποιων θυμάτων, στην ΕΛ.ΑΣ..

ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ακολουθεί η Πρωτολογία και η Δευτερολογία της Χαράς Καφαντάρη κατά τη συζήτηση της Επίκαιρης.

ΧΑΡΟΥΛΑ (ΧΑΡΑ) ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ

ΠΡΩΤΟΛΟΓΙΑ

Κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, είναι πραγματικά γνωστό τοις πάσι ότι οι γυναικοκτονίες, τα θύματα, η ενδοοικογενειακή βία, η παράνομη διακίνηση ανθρώπων και η έμφυλη βία έχουν αυξηθεί ιδιαίτερα. Αυτό, άλλωστε, λένε και τα συγκεκριμένα στοιχεία. Φοβάμαι -και εδώ πρέπει όλοι να έχουμε έναν στόχο- μη γίνουν καθημερινότητα, διότι σοκάρουν την ελληνική κοινωνία. Μάλιστα, το τελευταίο γεγονός με τη δεκαοκτάχρονη στην Ηλιούπολη -δεν είναι αυτό το θέμα της επίκαιρης- έβγαλε για άλλη μια φορά στην επιφάνεια το πώς λειτουργεί η Ελληνική Αστυνομία, πώς αντιμετωπίζει τα συγκεκριμένα ζητήματα και κατά πόσο εμπνέει εμπιστοσύνη σε ένα θύμα να προχωρήσει και να καταγγείλει κάτι τέτοιο.

Τα θέματα της έμφυλης και της ενδοοικογενειακής βίας είναι ζητήματα οριζόντια σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Είναι ένα πολύ βαθύ κοινωνικό θέμα και σαν τέτοιο βαθύ κοινωνικό θέμα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Πολλά τα παραδείγματα τα τελευταία χρόνια, όπως στη Ρόδο, στις Μηλιές του Βόλου, στην Αγία Βαρβάρα της Δυτικής Αθήνας και πρόσφατα στα Γλυκά Νερά. Όμως, και η υπόθεση αυτή στην Ηλιούπολη με τη δεκαενιάχρονη, μία υπόθεση η οποία είναι σε εξέλιξη, έβγαλε πολλά ζητήματα για τη λειτουργία της ΕΛΑΣ, αλλά και για τη σιγή της Κυβέρνησης. Σας ακούσαμε και στην προηγούμενη επίκαιρη ερώτηση, στην οποία απαντήσατε εκπροσωπώντας την Κυβέρνηση και το Υπουργείο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έγκαιρα είχε και έχει αντιληφθεί αυτό το ζήτημα και γι’ αυτό τον Απρίλιο του 2019 έβγαλε το Προεδρικό Διάταγμα 37/2019, το οποίο αφορά τη δημιουργία τμημάτων ενδοοικογενειακής βίας μέσα στην Ελληνική Αστυνομία.

Ο κ. Xρυσοχοΐδης τον Νοέμβρη του 2019, που είχε γίνει Υπουργός με τη Νέα Δημοκρατία, είπε ότι θα το ενισχύσει.

Όμως ποια είναι η πραγματικότητα, κύριε Υπουργέ, μέχρι σήμερα; Η πραγματικότητα μέχρι σήμερα είναι ότι τα τμήματα αυτά λειτουργούν ως επιτελικά τμήματα, συλλέγουν κάποια στατιστικά στοιχεία. Θα ήθελα να μας δώσετε τα στατιστικά στοιχεία. Εκτιμώ και ξέρω ότι δεν υπάρχουν. Εμείς, όμως, τα ζητάμε. Μακάρι να υπάρχουν. Οι δε αστυνομικοί και το προσωπικό το οποίο εργάζεται στα συγκεκριμένα τμήματα δεν διεξάγουν προανάκριση. Κρατούν τα στατιστικά στοιχεία όπως είπα. Επίσης, είναι υπαγόμενα στη Διεύθυνση Αστυνόμευσης και όχι στη Διεύθυνση Ασφάλειας. Εσείς που προέρχεστε από την Ελληνική Αστυνομία καταλαβαίνετε τη διαφορά, κύριε Υπουργέ.

Στις 26 Νοεμβρίου του 2020 πενήντα τρείς ή πενήντα έξι -δεν θυμάμαι ακριβώς- Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν ερώτηση γι’ αυτά τα τμήματα. Η απάντηση του Υπουργείου σας ήταν ότι λειτουργούν, ότι εκπαιδεύονται οι αστυνομικοί, ότι εννιακόσιοι έχουν περάσει κάποια σεμινάρια.

Ερχόμαστε τώρα στις 25 Ιουνίου σε επίκαιρη επερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία για την έμφυλη βία. Στη συζήτηση τέθηκε και το θέμα -και εγώ προσωπικά είχα τοποθετηθεί στο θέμα- τι γίνεται με αυτά τα τμήματα στην Ελληνική Αστυνομία. Η απάντηση από την αρμόδια για την Οικογένεια και το Δημογραφικό Υφυπουργό βέβαια δεν ήταν ικανοποιητική. Είπε πάλι τα ίδια, ότι εννιακόσια αστυνομικοί πέρασαν από σεμινάρια, ότι υπάρχει συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας κ.λπ.

Όμως, κύριε Υπουργέ, έπρεπε να γίνουν όλα αυτά, έπρεπε να καταθέσω την ερώτηση τη Δευτέρα στις 12 του μήνα, ώστε στις 14 του μήνα ο κ . Χρυσοχοΐδης -ήσασταν και εσείς παρών- στο Περιστέρι να κάνει εκδήλωση και να ανακοινώσει για άλλη μια φορά ότι θα ενισχύσει τα τμήματα για την ενδοοικογενειακή βία και ότι σε ένα Τμήμα Ασφαλείας στο Περιστέρι θα κάνει μία πιλοτική εφαρμογή για τη Δυτική Αθήνα. Όμως από την άλλη μεριά υπήρξε και το περιστατικό αυτό της Ηλιούπολης, υπήρξε και η σημαντική εξέλιξη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου έγινε δεκτή η εισήγηση σε αρμόδιες επιτροπές Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από την Έλενα Κουντουρά, την Ευρωβουλευτή μας, να υπάρξει συγκεκριμένη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης ολιστική που να καλύπτει τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, προτείνοντας και συγκεκριμένα μέτρα και για τις γυναίκες και για τα παιδιά.

Και πραγματικά ερχόμαστε τώρα, κύριε Υπουργέ, και λέμε: Αργήσατε. Εγώ θεωρώ ότι είναι όντως σε θετική κατεύθυνση η εξαγγελία να ενισχυθούν και να γίνουν αυτά τα τμήματα. Όμως πρέπει να είναι αποσαφηνισμένη η διαδικασία, να είναι εκπαιδευμένοι οι εργαζόμενοι αστυνομικοί εκεί, να είναι αποκλειστικής απασχόλησης και τέλος πάντων να διεξάγουν προανάκριση, ούτως ώστε να μπορούν και τα θύματα να νιώθουν εμπιστοσύνη να προσφύγουν και να μην έχουμε αυτά που βλέπουμε, όπως εξελίσσεται η υπόθεση της Ηλιούπολης. Γι’ αυτόν το λόγο θα θέλαμε κάτι πιο συγκεκριμένο και κάποια δέσμευση από την πλευρά σας.

ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ

Πρώτα απ’ όλα είναι θετικό ότι αναγνωρίζετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στο σοβαρό αυτό ζήτημα που δεν είναι ζήτημα των τελευταίων τριών ή πέντε χρόνων -η έμφυλη και η ενδοοικογενειακή βία οξύνεται- πήρε την πρωτοβουλία για την έκδοση του προεδρικού διατάγματος. Αναφέρω ότι αυτό έγινε τον Απρίλη του 2019 και τον Ιούλιο, όπως ξέρετε, είχαμε εκλογές.

Όσον αφορά τον δικό σας ρόλο ως Κυβέρνηση, το είχε αναγγείλει -το είπα και πριν- ο κ. Χρυσοχοΐδης από τον Νοέμβρη του 2019. Από τότε μέχρι σήμερα τι έγινε;

Κύριε Υπουργέ, ήμασταν σε ένα μακρύ lockdown από πέρυσι το καλοκαίρι. Τα στατιστικά στοιχεία που δίνει η Ελληνική Αστυνομία λένε ότι το 2019 –Μάρτης, Απρίλης, Μάης- αντιμετωπίστηκαν από την Ελληνική Αστυνομία, δηλαδή, προσέφυγαν χίλια διακόσια ογδόντα επτά άτομα. Την αντίστοιχη περίοδο του 2020 με το lockdown, το οποίο δημιούργησε καταστάσεις και τα στοιχεία λένε ότι αυξήθηκε και η ενδοοικογενειακή βία κατά 20%, χίλια εκατόν τρία άτομα. Λιγότερα! Αυτό τι δείχνει; Αυτό δείχνει έλλειψη εμπιστοσύνης ενός θύματος ή κάποιου που υφίσταται τη βία -έμφυλη βία στην οικογένεια- να προσφύγει στο Αστυνομικό Τμήμα.

Την ίδια περίοδο, όμως, στο lockdown οι κλήσεις στις γραμμές sos –που το ξέρετε, με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας κλπ., που δημιουργήθηκαν εδώ και χρόνια και συνέβαλε και ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτό- τετραπλασιάστηκαν. Αυτό είναι ένα σοβαρό ζήτημα και φάνηκε και με την υπόθεση της Ηλιούπολης κατά πόσο μπορεί να νιώθει εμπιστοσύνη και άφοβα ένα θύμα να πάει στο Αστυνομικό Τμήμα και να ζητήσει καταφύγιο.

Θα είμαι συγκεκριμένη. Πρώτα από όλα, εξειδικευμένο προσωπικό. Δεν αρκούν οι εξαγγελίες. Ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί. Θα έλεγα και θα τολμούσα –προσωπική άποψη- σε μεγάλο ποσοστό τα τμήματα αυτά να στελεχωθούν με γυναίκες. Από την άλλη μεριά, συγκεκριμένα μέτρα τα οποία πρέπει να παρθούν από εδώ και πέρα για το πώς θα λειτουργήσουν αυτά τα τμήματα και αν δεν προβλεπόταν, όπως λέτε, το να κάνουν προανάκριση, τώρα πρέπει να μπουν σε αυτή τη διαδικασία. Μόνο έτσι, αν έρθει ο αστυνομικός –άντρας ή γυναίκα- σε επαφή με το θύμα, του μιλήσει και μπορέσει να το κατευθύνει για το τι θα κάνει μετά –μιλάμε για δομές, μιλάμε για ξενώνες, μιλάμε για όλα αυτά, αλλά και σε συνεργασία με την Γραμματεία Ισότητας- τότε μόνο θα νιώσει το θύμα –να το πω έτσι- εμπιστοσύνη να προσφύγει.

Αυτό το μεγάλο κοινωνικό θέμα πρέπει να το αντιμετωπίσετε και να δώσετε τη δέουσα βαρύτητα. Φοβάμαι ότι όλο αυτό το διάστημα ο κ. Χρυσοχοΐδης κάνει πανεπιστημιακές αστυνομίες και άλλες ομάδες –Οδός, Πάνθηρες κλπ.- θέματα που έχουν να κάνουν με την καταστολή και μόνο και όχι την προστασία και την ασφάλεια του πολίτη. Γιατί μια βόλτα στα Αστυνομικά Τμήματα –εσείς πρέπει να το ξέρετε, προέρχεστε και από το συγκεκριμένο Σώμα- είναι αποψιλωμένα από προσωπικό. Όχι για ενδοοικογενειακή βία, για απλά περιστατικά, για περιπολίες που πρέπει να γίνονται στις γειτονιές. Δεν υπάρχει προσωπικό. Πήρατε καινούρια αυτοκίνητα –θετικό να αλλάξει ο στόλος- αλλά ποιος θα τα οδηγεί; Υπάρχει προσωπικό; Όχι, λοιπόν, στην καταστολή αλλά στην πρόληψη.

Το θέμα των Τμημάτων ενδοοικογενειακής βίας που θα αντιμετωπίζουν την έμφυλη βία στην οικογένεια, αλλά και γενικότερα πρέπει να είναι μια βασική διεύθυνση και βασικό στοιχείο της Ελληνικής Αστυνομίας, αν θέλει να αποκτήσει πραγματικά την εμπιστοσύνη του κόσμου που λυπάμαι, αλλά έχει κλονιστεί σοβαρά.

Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη να ενισχύσει αποφασιστικά με αρμοδιότητες, με εκπαίδευση και με προσωπικό τα τμήματα αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας.

• Έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές και με ερωτήσεις για τα ζητήματα που αφορούν την ενδοοικογενειακή βία, τα τμήματα στην Ελληνική Αστυνομία και την ανάγκη στελέχωσής τους και οι απαντήσεις που έχουμε πάρει από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ήταν ασαφέστατες
• Ακούσαμε χθες τον Πρωθυπουργό να λέει ότι θα υπάρξει αναδιάρθρωση της ΕΛ.ΑΣ. Κάτι ακούστηκε για τμήματα ενδοοικογενειακής βίας. Να υπενθυμίσουμε βέβαια ότι τα συγκεκριμένα γραφεία ενδοοικογενειακής βίας ξεκίνησαν επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, τον Απρίλη του 2019.
• Όσο περισσότερο ακούγεται η λέξη γυναικοκτονία τόσες λιγότερες γυναικοκτονίες γίνονται. Ο όρος γυναικοκτονία πρέπει να εισαχθεί στο ποινικό μας δίκαιο.
• Τα στοιχεία είναι αμείλικτα το τελευταίο χρονικό διάστημα. Από τις 13 γυναικοκτονίες το 2019 και τις οκτώ το 2020 το πρώτο εξάμηνο του 2021 έχουμε ζήσει τέσσερις. Επίσης πολύ σοβαρό ζήτημα είναι και οι εξαφανίσεις γυναικών.
• Κατά την περίοδο της πανδημίας κατά 20% περίπου αυξήθηκαν τα περιστατικά της ενδοοικογενειακής βίας και πολλά από αυτά τα περιστατικά που μπορεί να συνέβησαν δεν καταγγέλθηκαν και κατ’ ανάγκην δεν καταγράφηκαν.
• Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το 2019 δημιουργήθηκε με το Π.Δ. 37/2019 Τμήμα Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας. Αυτό στελεχώθηκε σε έναν βαθμό από την Κυβέρνησή σας τον Νοέμβρη του 2019. Σήμερα λειτουργούν αυτά τα γραφεία, όμως ο ρόλος τους είναι επιτελικός.
• Οι αστυνομικοί που ασχολούνται εκεί δεν διεξάγουν προανάκριση. Ουσιαστικά κρατάνε μόνο στατιστικά στοιχεία. Στεγάζονται αυτά τα τμήματα στις εκάστοτε αστυνομικές διευθύνσεις σαν γραφεία αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας, υπάγονται δε στη Διεύθυνση Αστυνόμευσης και όχι στη Διεύθυνση Ασφάλειας της ΕΛ.ΑΣ.
• Απαιτείται να υπάρξει αποκλειστική απασχόληση με τα ζητήματα αυτά, της ενδοοικογενειακή βίας από τα Τμήματα Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας.
• Υπάρχει ανάγκη περαιτέρω εκπαίδευσης και εξειδίκευσης του προσωπικού της Ελληνικής Αστυνομίας.
• Πρέπει να υπάρχει ενημέρωση των υποψήφιων θυμάτων, των πολιτών γενικότερα, για το πού μπορούν να απευθύνονται.
• Πρέπει να εκλείψει ο ποινικός λαϊκισμός και να παρθούν συγκεκριμένα μέτρα σε επίπεδο πολιτικής, για να αντιμετωπιστεί αυτό το σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα.
• Βάσει στοιχείων της Αστυνομίας, τον τελευταίο χρόνο, μειώθηκε η εμπιστοσύνη, η προσδοκία ενός θύματος ότι θα πάει στο αστυνομικό τμήμα να βρει ένα καταφύγιο. Γιατί πρέπει να είναι καταφύγιο ουσιαστικά για κάθε γυναίκα θύμα ενδοοικογενειακής βίας.
• Οφείλουμε να σταθούμε με σοβαρότητα στο κοινωνικό αυτό πρόβλημα -και τα αίτια είναι κοινωνικά πρώτα απ’ όλα- που αφορά τη γυναικοκτονία., να παρθούν συγκεκριμένα μέτρα

ΧΑΡΟΥΛΑ (ΧΑΡΑ) ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ:

Κυρία Υπουργέ, στον λίγο χρόνο που έχω, θα αναφερθώ συγκεκριμένα στη γυναικοκτονία και στον ρόλο και την ανάγκη δράσης στη Ελληνικής Αστυνομίας για την αντιμετώπιση και αυτού του ζητήματος. Δυστυχώς βλέπω ότι δεν είναι παρών εκπρόσωπος -Υπουργός, Υφυπουργός- από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Ελπίζω να μας δώσετε εσείς κάποιες απαντήσεις. Άλλωστε έχουμε κοινοβουλευτικά αναφερθεί συγκεκριμένα αρκετές φορές και με ερωτήσεις για τα ζητήματα που αφορούν την ενδοοικογενειακή βία, τα τμήματα στην Ελληνική Αστυνομία και την ανάγκη στελέχωσής τους και οι απαντήσεις που έχουμε πάρει από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ήταν ασαφέστατες. Βέβαια, ακούσαμε χθες τον Πρωθυπουργό να λέει ότι θα υπάρξει αναδιάρθρωση της ΕΛΑΣ. Κάτι ακούστηκε για τμήματα ενδοοικογενειακής βίας. Θα υπενθυμίσουμε βέβαια -μην πείτε ότι είναι ένα δικό σας επίτευγμα ως κυβέρνηση- το συγκεκριμένο θέμα και τα συγκεκριμένα γραφεία ενδοοικογενειακής βίας ξεκίνησαν επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, τον Απρίλη του 2019.

Σχετικά με τις γυναικοκτονίες ισχύει ότι όσο περισσότερο ακούγεται η λέξη γυναικοκτονία τόσες λιγότερες γυναικοκτονίες γίνονται. Αυτό το αναφέρω ενδεικτικά λέγοντας ότι ο όρος αυτός -γιατί από κάποιους πιθανόν να αμφισβητείται λέγοντας ότι είναι ανθρωποκτονία η γυναικοκτονία- υπάρχει στην Εγκληματολογία από το 1972. Ο ίδιος ο ΟΗΕ το αναφέρει και μάλιστα και στα δικαστήρια χρησιμοποιείται κατά κόρον. Έχει δε ενταχθεί και στο δίκαιο δεκαέξι χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2013 η Ιταλία το εισήγαγε στο δίκαιό της, η Ελλάδα βέβαια όχι ακόμα, και αποτελεί και ένα αίτημα να γίνει και αυτό.

Τα στοιχεία τα οποία υπάρχουν είναι αμείλικτα το τελευταίο χρονικό διάστημα. Από τις δεκατρείς γυναικοκτονίες το 2019 και τις οκτώ το 2020 το πρώτο εξάμηνο του 2021 έχουμε ζήσει τέσσερις. Εν τω μεταξύ ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που υπάρχει επίσης είναι και οι εξαφανίσεις γυναικών. Και αυτό είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό θέμα. Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι κάθε μέρα εκατόν τριάντα επτά γυναικοκτονίες γίνονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη του 2020 σχετικά με τα στοιχεία του 2019 αναφέρει ότι αυξήθηκαν οι καταγγελίες για ίση μεταχείριση στον Συνήγορο του Πολίτη κατά 31% σε σχέση με το 2018. Από αυτές το 44% αφορούσαν διακρίσεις λόγω φύλου. Άρα δηλαδή επίσημα υπάρχει ένα σοβαρό ζήτημα και έχει να κάνει βέβαια και με τα θέματα της βίας και της ενδοοικογενειακής βίας.

Κατά την περίοδο της πανδημίας κατά 20% περίπου αυξήθηκαν τα περιστατικά της ενδοοικογενειακής βίας, που είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα -γυναίκες βρίσκονταν παγιδευμένες στο ίδιο σπίτι με τους καταπιεστές τους- και πολλά από αυτά τα περιστατικά που μπορεί να συνέβησαν δεν καταγγέλθηκαν και κατ’ ανάγκην δεν καταγράφηκαν.

Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το 2019 δημιουργήθηκε με το Π.Δ. 37/2019 Τμήμα Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας. Αυτό στελεχώθηκε σε έναν βαθμό από την Κυβέρνησή σας -οφείλουμε να το πούμε- τον Νοέμβρη του 2019. Σήμερα λειτουργούν αυτά τα γραφεία, όμως ο ρόλος τους είναι επιτελικός. Οι αστυνομικοί που ασχολούνται εκεί δεν διεξάγουν προανάκριση. Ουσιαστικά κρατάνε μόνο στατιστικά στοιχεία. Στεγάζονται αυτά τα τμήματα στις εκάστοτε αστυνομικές διευθύνσεις σαν γραφεία αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας, υπάγονται δε στη Διεύθυνση Αστυνόμευσης και όχι στη Διεύθυνση Ασφάλειας της ΕΛ.ΑΣ. Παρατηρούνται βέβαια και φαινόμενα και γνωρίζουμε ότι υπάρχουν καταγγελίες και για όχι ανάλογη συμπεριφορά ως προς τα θύματα -αν και στην πλειοψηφία τους οι Έλληνες αστυνομικοί θεωρώ ότι αντιμετωπίζουν το θέμα όπως πρέπει, με την προσήκουσα σοβαρότητα και υπευθυνότητα- και βέβαια δεν υπάρχει πλήρης ενημέρωση. Και μιλάμε για ζητήματα εκπαίδευσης. Σε ερώτηση που είχαμε κάνει μας είπε το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη -όχι εσείς- συγκεκριμένα ότι έχουν περάσει κάποια σεμινάρια ευρωπαϊκά εννιακόσια άτομα μέχρι το τέλος του χρόνου, του 2020.

Απαιτείται όμως αυτή τη στιγμή να παρθούν συγκεκριμένα μέτρα για το ζήτημα. Να υπάρξει ανθρώπινο δυναμικό στα αστυνομικά τμήματα, τα οποία ασχολούνται και με άλλα θέματα και οι εργαζόμενοι είναι επιφορτισμένοι και με άλλες υποχρεώσεις. Άρα να υπάρξει αποκλειστική απασχόληση με τα ζητήματα αυτά, δηλαδή με την ενδοοικογενειακή βία. Είναι υποστελεχωμένα τα αστυνομικά τμήματα, αυτό είναι γεγονός, το βλέπουμε, το ακούμε κάθε μέρα. Υπάρχει ανάγκη περαιτέρω εκπαίδευσης και εξειδίκευσης του προσωπικού της Ελληνικής Αστυνομίας. Και βέβαια, όπως είπα, πρέπει να παρθεί και μία πρωτοβουλία, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικογένειας και Ισότητας των Φύλων, μαζί με το Υπουργείο Υγείας, με το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Προστασίας του Πολίτη και Παιδείας, να υπάρχει μία ενημέρωση των υποψήφιων θυμάτων, των πολιτών γενικότερα, για το πού μπορούν να απευθύνονται.

Αυτό το οποίο σόκαρε την κοινή γνώμη, η δολοφονία της Καρολάιν από τον σύζυγό της, έχει πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης. Ακούμε πάρα πολλά. Πρέπει να εκλείψει ο ποινικός λαϊκισμός και να παρθούν συγκεκριμένα μέτρα σε επίπεδο πολιτικής, για να αντιμετωπιστεί αυτό το σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα.

Κλείνοντας θα πω το εξής, κάποια στατιστικά στοιχεία. Πρώτα απ’ όλα από τη Γενική Γραμματεία Οικογένειας και Ισότητας υπάρχουν επίσημα στοιχεία ότι οι κλήσεις στο 15900 μέσα στην πανδημία -και τώρα, μέσα στο 2021, αλλά τα στοιχεία που έχω είναι για το 2020- αυξήθηκαν πολύ. Από χίλιες εβδομήντα κλήσεις τον Απρίλιο του 2020 οι εξακόσιες σαράντα οκτώ αφορούσαν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Επίσης, τον Μάρτιο του 2020 ήταν εκατόν εξήντα έξι, δηλαδή τετραπλασιάστηκαν μέσα στην πανδημία και το lockdown οι κλήσεις στη γραμμή 15900. Από την άλλη μεριά, όσον αφορά την προσφυγή στην Ελληνική Αστυνομία θυμάτων που πήγαν να καταγγείλουν, να ζητήσουν κάποια βοήθεια και λοιπά, με βάση τα στοιχεία που δίνει η Ελληνική Αστυνομία, τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2020 ήταν χίλια εκατόν τρία άτομα, ενώ το αντίστοιχο διάστημα το 2019 ήταν χίλια διακόσια ογδόντα επτά. Δηλαδή ελαττώθηκε, μειώθηκε η εμπιστοσύνη, η προσδοκία ενός θύματος ότι θα πάει στο αστυνομικό τμήμα να βρει ένα καταφύγιο. Γιατί πρέπει να είναι καταφύγιο ουσιαστικά για κάθε γυναίκα θύμα ενδοοικογενειακής βίας.

Τι θέλω με όλα αυτά να πω και να κλείσω; Οφείλουμε να σταθούμε με σοβαρότητα στο κοινωνικό αυτό πρόβλημα -και τα αίτια είναι κοινωνικά πρώτα απ’ όλα- που αφορά τη γυναικοκτονία. Να εισαχθεί στο ποινικό μας δίκαιο και ο εν λόγω όρος, να παρθούν συγκεκριμένα μέτρα με συναρμόδια Υπουργεία και βέβαια να προχωρήσουμε ένα βήμα μπροστά και να υλοποιηθούν και οι προτάσεις τις οποίες έκανα πριν σχετικά με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, που πρέπει να ενισχύσει αποφασιστικά με αρμοδιότητες, με εκπαίδευση και με προσωπικό τα τμήματα αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας.

Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.

Διχαστικό νομοσχέδιο που αλλοιώνει τον παιδοκεντρικό χαρακτήρα του Οικογενειακού Δικαίου

• Συντηρητισμός είναι να γυρίζουμε πίσω, και με το εν λόγω σχέδιο νόμου γυρίζουμε πίσω από το πρωτοπόρο νομοσχέδιο του 1983 περί Οικογενειακού Δικαίου. Συντηρητισμός είναι εκεί που το επίκεντρο ήταν το παιδί, να πηγαίνουμε πίσω σε γονεοκεντρικές λογικές.
• Πρόσφατα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πήρε θέση, με συγκεκριμένη Έκθεσή του, όπου αναφέρεται «όταν υπάρχει ενδοοικογενειακή βία, δεν μπορεί να υπάρχει συνεπιμέλεια. Αυτό είναι αντίθετο στα θεμελιώδη δικαιώματα των θυμάτων, του γονέα που κακοποιήθηκε και, βέβαια, και του παιδιού».
• Η ευθύνη σας, κύριε Υπουργέ, είναι τεράστια για το σχέδιο νόμου που φέρνετε. Η ευθύνη της Κυβέρνησης είναι ότι με το εν λόγω σχέδιο νόμου, κατάφερε να δημιουργηθεί μία κοινωνική αναταραχή και να διχαστεί η κοινωνία σε μεγάλο βαθμό.
• Λίγες φορές νομοθετικές πρωτοβουλίες δημιουργούν τέτοια ζητήματα. Πολύ χρήμα, ίσως, κινήθηκε, επ’ ευκαιρία του συγκεκριμένου νομοσχεδίου. Είδαμε στην Αθήνα και άλλες πόλεις αφίσες στις στάσεις των λεωφορείων. Από την άλλη μεριά, υπάρχουν απειλές εδώ και καιρό σε δικαστές, στην ανεξάρτητη δικαστική εξουσία.
• Το νομοσχέδιο είναι αντίθετο στη διεθνή σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού. Αλλάζει ο χαρακτήρας του οικογενειακού δικαίου, από παιδοκεντρικός γίνεται γονεϊκός. Το παιδί δεν αντιμετωπίζεται αυτοτελώς, αλλά σαν συνισταμένη γονέων. Όμως, το οικογενειακό δίκαιο είναι εθνικό δίκαιο.
• Αντί για το συμφέρον του παιδιού που υπάρχει στο οικογενειακό δίκαιο, οδηγούμαστε σε επιδιώξεις γονέων που θεωρούνται ότι εκπροσωπούν το συμφέρον του παιδιού.
• Απαιτείται εφαρμογή και εξειδίκευση του νόμου 2447/96 περί οικογενειακών δικαστηρίων και δημιουργία κατάλληλων κοινωνικών υποδομών.
• Κανείς δεν μπορεί να είναι αρνητικός στην συνεπιμέλεια. Φυσικά και υπάρχει συνεπιμέλεια και όταν δεν υπάρχει, υπάρχουν προβλέψεις από τα αρμόδια δικαστήρια. Το ζήτημα είναι η υποχρεωτική συνεπιμέλεια, η οποία εισάγεται οριζόντια μέσα από το σχέδιο νόμου.
• Καλό είναι να πάμε ένα βήμα μπροστά στην πρόοδο και στην πραγματικότητα και να μην γυρίζουμε πίσω και στον ευαίσθητο αυτό τομέα που αφορά τα παιδιά. Γιατί αρκετά γυρίζουμε πίσω με τις νομοθετήσεις που κάνατε τα δύο χρόνια που είστε Κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία. 

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της τοποθέτησης.

ΧΑΡΟΥΛΑ (ΧΑΡΑ) ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ:

Κυρία Πρόεδρε, ευχαριστώ.

Πριν ξεκινήσω την τοποθέτησή μου, σχετικά με το σχέδιο νόμου που συζητάμε, δεν μπορώ να μη δώσω μία απάντηση στο «μάθημα» που μας έδωσε προλαλήσας βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας περί συντηρητισμού και συντηρητικών θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ –Προοδευτική Συμμαχία.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συντηρητισμός είναι να γυρίζουμε πίσω, και με το εν λόγω σχέδιο νόμου γυρίζουμε πίσω από το πρωτοπόρο νομοσχέδιο του 1983 περί Οικογενειακού Δικαίου. Συντηρητισμός είναι εκεί που το επίκεντρο – και με το νόμο που ανέφερα – ήταν το παιδί, να πηγαίνουμε πίσω σε γονεοκεντρικές λογικές.

Και, βέβαια, να μην αναφέρω και πάρα πολλά άλλα στην καθημερινή κοινωνική και οικονομική ζωή, το συντηρητισμό στην εργασία, όπου η Νέα Δημοκρατία ετοιμάζει να μας γυρίσει νομοθετικά στον 19ο αιώνα με το νομοσχέδιο που ετοιμάζει.

Έρχομαι, όμως, στο σχέδιο νόμου, το οποίο συζητάμε, σήμερα. Άκουσα με μεγάλη προσοχή τον κύριο Υπουργό. «Κάναμε ότι μπορούσαμε για το συμφέρον του παιδιού, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα», είπατε, κύριε Τσιάρα. Η Εισηγήτρια της Νέας Δημοκρατίας είπε ότι το σχέδιο νόμου που συζητάμε καλλιεργεί την κουλτούρα συναινέσεων. Βέβαια, στην καινούργια Πρόεδρο της Επιτροπής Ισότητας της Βουλής – αφού της ευχηθώ καλή επιτυχία – θα της πω ότι καλό είναι να συζητήσει με τις γυναικείες οργανώσεις για το τι λένε για το εν λόγω σχέδιο νόμου.

Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι βουλευτές, πρέπει να γνωρίζετε – επειδή όλοι επικαλούμαστε την Ευρώπη – ότι πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πήρε θέση, με συγκεκριμένη Έκθεσή του, όπου αναφέρεται «όταν υπάρχει ενδοοικογενειακή βία, δεν μπορεί να υπάρχει συνεπιμέλεια. Αυτό είναι αντίθετο στα θεμελιώδη δικαιώματα των θυμάτων, του γονέα που κακοποιήθηκε και, βέβαια, και του παιδιού». Και, μέσα σε αυτήν την Έκθεση, αναφέρονται μια σειρά μέτρα, όπως να πληρείται η ανάγκη για ειδικά δικαστήρια, κατάρτιση δικαστών, κατάρτιση υγειονομικών, αστυνομικών κλπ.

Η ευθύνη σας, κύριε Υπουργέ, είναι τεράστια για το σχέδιο νόμου που φέρνετε. Η ευθύνη της Κυβέρνησης, για ένα τόσο σοβαρό και ευαίσθητο θέμα – γιατί όταν μιλάμε για το παιδί πάντα υπάρχει μια ιδιαίτερη ευαισθησία – είναι ότι με το εν λόγω σχέδιο νόμου, κατάφερε να δημιουργηθεί μία κοινωνική αναταραχή, θα έλεγα. Μια κοινωνική αναταραχή και – τολμώ να πω – να διχαστεί και η κοινωνία σε μεγάλο βαθμό. Ο ίδιος αναφέρατε – και είναι γεγονός – ότι στο δημόσιο λόγο, αλλά και στη δημόσια διαβούλευση, τα σχόλια ήταν πάρα πολλά. Λίγες φορές νομοθετικές πρωτοβουλίες δημιουργούν τέτοια ζητήματα. Εγώ, εδώ, θα αναφερθώ συγκεκριμένα. Πολύ χρήμα, ίσως, κινήθηκε, επ’ ευκαιρία του συγκεκριμένου νομοσχεδίου. Είδαμε στην Αθήνα και άλλες πόλεις – δεν ξέρω, μιλώ για την Αθήνα – αφίσες στις στάσεις των λεωφορείων.

Από την άλλη μεριά, όπως ανέφεραν και άλλοι συνάδελφοι, υπάρχουν απειλές εδώ και καιρό σε δικαστές, στην ανεξάρτητη δικαστική εξουσία. Δημιουργήθηκε, δηλαδή, με αυτό το νομοσχέδιο, που έχει αυτό το ευαίσθητο θέμα, μία πολύ μεγάλη αναταραχή.

Η ευθύνη σας, κύριε Υπουργέ, είναι μεγάλη γιατί κάνατε Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, η οποία κατέθεσε ένα πόρισμα και τελικά δεν δόθηκε στη δημοσιότητα και από ότι άκουσα ούτε στα κόμματα όταν σας επισκέφτηκαν στο Υπουργείο. Αλλά, βέβαια, και στις γυναικείες οργανώσεις, στους δικηγορικούς συλλόγους και σε όλους τους σχετικούς φορείς οι πόρτες σας ήταν κλειστές. Ευθύνεστε, κύριε Υπουργέ, γιατί αυτό το νομοσχέδιο είναι αντίθετο στη διεθνή σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού. Αλλάζει ο χαρακτήρας του οικογενειακού δικαίου, από παιδοκεντρικός γίνεται γονεϊκός. Το παιδί δεν αντιμετωπίζεται αυτοτελώς, αλλά σαν συνισταμένη γονέων. Όμως, το οικογενειακό δίκαιο είναι εθνικό δίκαιο. Επανέρχομαι στο νόμο 1329/83 που έγκριτοι νομικοί τον συνέταξαν και ψηφίστηκε τότε που υπήρχε διάλογος με γυναικείες οργανώσεις, που εισήγαγε το παιδοκεντρικό χαρακτήρα και που σημεία αυτού του νόμου μετά από έξι χρόνια συμπεριλήφθηκαν στη διεθνή σύμβαση για το παιδί. Όμως, υπάρχει και ο νόμος 2447/96 που μιλάει για οικογενειακά δικαστήρια.

Εμείς δεν λέμε ότι τα πράγματα είναι όλα καλά. Φυσικά και υπάρχει ανάγκη να βελτιωθούν κάποια ζητήματα. Παραδείγματος χάριν, το θέμα των οικογενειακών δικαστηρίων. Μήπως αυτό έπρεπε να είναι ένα αντικείμενο να δει το Υπουργείο Δικαιοσύνης πώς θα υλοποιηθεί και με ποιον τρόπο; Δεν είμαι νομικός, γεωλόγος είμαι, για να προτείνω. Αλλά αυτό πρέπει να είναι ένα αντικείμενο μελέτης από την πλευρά του Υπουργείου. Το πώς μπορεί να γίνει αυτό. Αντί, λοιπόν, για το συμφέρον του παιδιού που υπάρχει στο οικογενειακό δίκαιο, οδηγούμαστε σε επιδιώξεις γονέων που θεωρούνται ότι εκπροσωπούν το συμφέρον του παιδιού.

Κανείς δεν μπορεί να είναι αρνητικός στην συνεπιμέλεια. Φυσικά και υπάρχει συνεπιμέλεια και όταν δεν υπάρχει, υπάρχουν προβλέψεις από τα αρμόδια δικαστήρια. Το ζήτημα είναι η υποχρεωτική συνεπιμέλεια, η οποία εισάγεται οριζόντια μέσα από το εν λόγω σχέδιο νόμου.

Καλό είναι, λοιπόν, κύριε Υπουργέ, να ακούσετε και με προσοχή τους φορείς και καλό είναι να ξανασκεφτείτε το εν λόγω σχέδιο νόμου, το οποίο καταθέσατε και να πάμε ένα βήμα μπροστά στην πρόοδο και στην πραγματικότητα και να μην γυρίζουμε πίσω και στον ευαίσθητο αυτό τομέα που αφορά τα παιδιά. Γιατί αρκετά γυρίζουμε πίσω με τις νομοθετήσεις που κάνατε τα δύο χρόνια που είστε Κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία.

Ευχαριστώ.