Χαρά Καφαντάρη: H παγκόσμια Κοινότητα προχωρεί σε διεθνή Συμφωνία για το Νερό, αλλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιμένει στην ιδιωτικοποίησή του…

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

06.03.2023

Ξεκινά σήμερα σε επιτροπή της Βουλής η συζήτηση ενός πολυνομοσχέδιου του ΥΠΕΝ (Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας), που ουσιαστικά αφορά «τρία νομοσχέδια σε ένα», μετά από ιδιαίτερα περιορισμένο χρόνο δημόσιας διαβούλευσης. Μεταξύ των άλλων, το εν λόγω πολυνομοσχέδιο περιλαμβάνει και την μετατροπή της ΡΑΕ (ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας), σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων. Η ρύθμιση αυτή δεν είναι καθόλου αθώα, καθώς εναποθέτει τον κρίσιμο φυσικό πόρο, το νερό, στις δυνάμεις της αγοράς, ενώ ανοίγει το δρόμο για ιδιωτικοποίησή του.

Υπενθυμίζουμε ότι η πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό και συνθήκες υγιεινής για όλους, έχει χαρακτηριστεί από τον ΟΗΕ σαν θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.

Εάν δεν θέσουμε υπό έλεγχο την παγκόσμια κρίση του νερού, δεν θα μπορέσουμε να σημειώσουμε πρόοδο στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Σημειώνουμε ότι τα πλανητικά όρια για το νερό έχουν ήδη παραβιαστεί για πρώτη φορά στην ανθρώπινη Ιστορία, ενώ στο τέλος της δεκαετίας, οι ανάγκες για νερό υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσουν κατά περίπου 40% τα διαθέσιμα αποθέματα.

Στις 22 και 23 Μαρτίου θα πραγματοποιηθεί στη Νέα Υόρκη Διεθνής Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Νερό, ο δε Αντόνιο Γκουτέρες, γ.γ. του ΟΗΕ προέτρεψε τις κυβερνήσεις να στείλουν τους κορυφαίους εκπροσώπους τους στην επερχόμενη Διάσκεψη, τονίζοντας την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της κρίσης του νερού. Εξέφρασε δε, την ελπίδα ότι η διάσκεψη αυτή, που θα πραγματοποιηθεί στα κεντρικά γραφεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, θα δημιουργήσει τη «στιγμή του Παρισιού», της δράσης για το νερό.

Τη στιγμή λοιπόν, που η παγκόσμια Κοινότητα, υπό τον ΟΗΕ, προχωρεί σε δράσεις προστασίας του φυσικού πόρου-αγαθού του Νερού, λόγω και των συνεπειών της Κλιματικής Αλλαγής, που επιδρά αρνητικά ως προς την ποιότητα αλλά και την ποσότητα του και κατευθύνεται σε σύναψη νέας Παγκόσμιας Συμφωνίας, στα πρότυπα του Συμφώνου του Παρισιού, η κυβέρνηση Μητσοτάκη κινείται, για άλλη μια φορά, σε αντίθετη κατεύθυνση.

Σκοπός της Κυβέρνησης βέβαια, είναι η ιδιωτικοποίηση του Νερού, με όποιο τρόπο, παρά τις σαφείς αποφάσεις του ΣΤΕ, περί μη ιδιωτικοποίησης της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ. Άλλωστε έχει δείξει «δείγματα γραφής» με την ιδιωτικοποίηση της Ενέργειας και τις τραγικές κοινωνικές συνέπειες, ιδιαίτερα στην περίοδο ενεργειακής κρίσης, που διανύουμε.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ θα συνεχίσει τον αγώνα μαζί με την Κοινωνία και στο Κοινοβούλιο, αποκαλύπτοντας τις αντιλαϊκές πολιτικές της Κυβέρνησης Μητσοτάκη, που ως αυριανή κυβέρνηση θα ακυρώσει.

ΧΑΡΑ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ -ΘΕΜΑ: ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

Αθήνα, 8 Δεκεμβρίου 2022

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας

ΘΕΜΑ: ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

Όπως είναι γνωστό, η χώρα μας κάθε χρόνο αντιμετωπίζει πλήθος δασικών πυρκαγιών (αγροτοδασικών σύμφωνα με την ορολογία του Πυροσβεστικού Σώματος). Η αντιπυρική περίοδος στην χώρα μας αρχίζει την πρώτη Μαΐου κάθε έτους και τελειώνει την 31^η Οκτωβρίου. Όμως, παρά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου στην ημερομηνία αυτή, μια ημερομηνία τυπική, οι δασικές πυρκαγιές δεν σταματούν καθ’ όλη την διάρκεια του έτους.

Η Ελλάδα γνωρίζει μεγάλες καταστροφές από τις δασικές πυρκαγιές. Κάθε χρόνο καταγράφονται χιλιάδες «συμβάντα»[1], όπως καταγράφονται στα ανοικτά δεδομένα που δημοσιεύονται  στην ιστοσελίδα του Πυροσβεστικού Σώματος. 

ΕΤΟΣ	Αγροτοδασικές πυρκαγιές	Καμένη Έκταση σε στρέμματα
2010	8179	150798.80
2011	11144	346802.70
2012	10458	491381.10
2013	10196	270919.10
2014	6834	193192.33
2015	8118	170858.34
2016	10263	420012.09
2017	10356	231322.50
2018	8600	193816.27
2019	9500	162758.45
2020	11799	222154.52
2021	9514	1332140.67

Σύμφωνα με το Αστεροσκοπείο Αθηνών, το διάστημα 2000-2021 έχουν καταγραφεί, συνολικά πάνω από 115.000 δασικές και αγροτοδασικές πυρκαγιές η, δε, συνολική καμένη έκταση ανέρχεται σε 7.790.890 στρέμματα[2].

Η Ευρώπη δεν έμεινε αλώβητη. Οι καταστροφικές δασικές πυρκαγιές, συνηθισμένο φαινόμενο στην Νότια Ευρώπη (Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Ελλάδα και Βαλκανικές χώρες),  έφτασαν στα βόρεια, με την Σουηδία να γνωρίζει το 2018 την καταστροφική μανία τους. Η χώρα, για να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή αναγκάστηκε να ζητήσει βοήθεια, με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση του μηχανισμού βοήθειας της Ε.Ε. 

Η ετήσια έκθεση της Ε.Ε[3]. εκφράζει την ανησυχία της και επισημαίνει ότι, η «κλιματική αλλαγή εξακολούθησε να επηρεάζει τη διάρκεια και την ένταση του κινδύνου πυρκαγιών στην Ευρώπη». Επιστήμονες από το Ηνωμένο Βασίλειο εκφράζουν την ανησυχία τους γιατί οι δασικές πυρκαγιές αναμένεται να είναι υψηλής επικινδυνότητας απειλή για την χώρα τους, λόγω της κλιματικής αλλαγής[4]. Το ΝΟΟΑ[5], αναλύοντας στοιχεία από τους δορυφόρους του, διαπίστωσε ότι, η εποχή των πυρκαγιών στην Σιβηρία, άρχισε φέτος νωρίτερα[6].

H αντιπυρική περίοδος στην χώρα μας αρχίζει την 1^η Μαΐου και τελειώνει την 31^η Οκτωβρίου κάθε έτους. Οι δασικές / αγροτοδασικές πυρκαγιές δεν περιορίζονται μόνο στο χρονικό διάστημα της αντιπυρικής περιόδου.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αν σταχυολογήσουμε από τον πίνακα συμβάντων του πυροσβεστικού σώματος, το πλήθος των πυρκαγιών εκτός της αντιπυρικής περιόδου. Ενδεικτικός είναι ο παρακάτω πίνακας.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ	ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ	ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ
28.02.2021	128	93
04.03.2021	127	113
12.04.2021	125	106
11.04.2021	121	102
28.05.2021	90	46
04.06.2021	92	31

Στοιχεία όπως αναφέρονται στα tweets του Πυροσβεστικού Σώματος.

Ο μήνας Απρίλιος 2021, μέχρι τώρα, είναι ο μήνας με τα περισσότερα συμβάντα αφού σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΠΣ, καταγράφηκαν πάνω από 1400 πυρκαγιές, αριθμός ρεκόρ για την εποχή.

Σε ενημέρωση του εκπροσώπου τύπου του Π.Σ.  που δόθηκε την 29.06.2022 αναφέρθηκε ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώνει το Σώμα, το πρώτο εξάμηνο (παρόλο που κατά την ημερομηνία ανακοίνωσης των στοιχείων, τυπικά,  δεν είχε ολοκληρωθεί,  ακόμα,  το α΄ εξάμηνο)  του τρέχοντος έτους έχουν καταγραφεί:

• 1.812 δασικές πυρκαγιές
• 3.462 πυρκαγιές σε αστικό περιβάλλον &
• 5.920 παροχές βοήθειας, διαφόρων κατηγοριών[7].

Χαρακτηριστικό της επικινδυνότητας των δασικών πυρκαγιών, είναι το γεγονός ότι μόνο μέσα στον Ιούνιο του 2022, πάντα σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Π.Σ.,  σημειώθηκαν 1.057 δασικές πυρκαγιές. Αντιστοίχως, παρόμοιο πλήθος γεγονότων και συμβάντων ( σύμφωνα με την ορολογία του ΠΣ) συνέβησαν και την προηγούμενη χρονιά.

Βέβαια εκτός από το 2021 και το 2022 καταγράφηκε μεγάλο πλήθος αγροτοδασικών πυρκαγιών. Για παράδειγμα την 04.04.2022 η καταγραφή έδωσε 66 αγροτοδασικές πυρκαγιές. Μεταξύ των οποίων και πυρκαγιά στην Ηλεία. 

Πρέπει να τονιστεί, όμως, ότι η λήξη της αντιπυρικής περιόδου, δεν σημαίνει και την λήξη των δασικών πυρκαγιών. Σύμφωνα με τον επίσημο λογαριασμό του Π.Σ. στο twitter, τις πρώτες 2 εβδομάδες του Νοεμβρίου του 2021 καταγράφηκαν πάνω από 440 δασικές πυρκαγιές!

Ομοίως και ο Νοέμβριος του 2022, παρουσιάζει μια αντίστοιχη εικόνα. Σύμφωνα με τα tweets του Π.Σ. που αναδημοσιεύτηκαν και από τον ιστότοπο firefightinggreece, τις πρώτες ημέρες Νοεμβρίου 2022 η κατάσταση διαμορφώθηκε ως εξής:

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ	ΠΛΗΘΟΣ ΑΓΡΟΤΟΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
01.11.2022	113
02.11.2022	110
03.11.2022	147
04.11.2022	108

Μάλιστα κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα το Παπίκιο όρος της Ροδόπης κατακαίγεται από πυρκαγιά που ξεκίνησε την 22.10.2022 και, τελικώς έσβησε   την 11.11.2022, μετά από 21 ημέρες, αφού πέρασε και τα σύνορα καίοντας περίπου άλλες 3.000 στρέμματα εντός του Βουλγαρικού εδάφους.

Πέραν των ανωτέρω, πρέπει να τονιστεί ότι, η με ΦΕΚ 5575/31.10.22 «παράταση απαγόρευσης χρήσης πυρός στις εκτάσεις που αναφέρονται στο πεδίο εφαρμογής της 9/21 πυροσβεστικής διάταξης» στις περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης μέχρι 15.11.2022,  αναδεικνύει την ανάγκη παράτασης της  αντιπυρικής περιόδου.[8].   

Εκ των ανωτέρω εκτεθέντων συνάγεται το απλό συμπέρασμα ότι το πέρας της αντιπυρικής περιόδου, δεν σημαίνει και το πέρας των δασικών πυρκαγιών, ούτε αυτές περιορίζονται μέσα στο χρονικό διάστημα που ορίζεται από την επίσημη αντιπυρική περίοδο. Υπενθυμίζουμε, επίσης ότι  η κλιματική αλλαγή θέτει νέα δεδομένα στην προσπάθεια αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών.

Δεδομένου ότι,

• Η ετήσια έκθεση της Ε.Ε[9]. εκφράζει την ανησυχία της και επισημαίνει ότι, η «κλιματική αλλαγή εξακολούθησε να επηρεάζει τη διάρκεια και την ένταση του κινδύνου πυρκαγιών στην Ευρώπη».

• Το πέρας της αντιπυρικής περιόδου, δεν σημαίνει και το πέρας των δασικών πυρκαγιών

• Μεγάλο πλήθος αγροτοδασικών πυρκαγιών σημειώνονται τόσο πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου (π.χ. κατά μήνα Απρίλιο), όσο και μετά την λήξη της (π.χ. κατά τις πρώτες ημέρες του μηνός Νοεμβρίου)

• Η κλιματική αλλαγή θέτει νέα δεδομένα στην προσπάθεια αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών.
  
   
• Ο κ. υπουργός έχει αναφερθεί στην ανάγκη εξέτασης της περίπτωσης επέκτασης της αντιπυρικής περιόδου.

Ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:

1. Ποια μέτρα προτίθεται να λάβει και ποιοιείναι οι σχεδιασμοί του υπουργείου, ώστενα επεκταθεί η χρονική περίοδος της αντιπυρικής, κατά 30-45 ημέρες (κατά τους μήνες Απρίλιο καιΝοέμβριο);
2. Ποια είναι τα μέτρα που θα ληφθούν, ώστε να επιτευχθεί η δυνατότητα ύπαρξης μέσων, ιδιαίτερα εναέριων,και προσωπικού για την κατάσβεση δασικών πυρκαγιών και εκτός της ισχύουσας αντιπυρικής περιόδου;

Οι ερωτώντες Βουλευτές

Καφαντάρη Χαρούλα (Χαρά)

Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)

Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος

Βαρδάκης Σωκράτης

Βέττα Καλλιόπη

Γκαρά Αναστασία (Νατάσα)

Γκιόλας Γιάννης

Δρίτσας Θεόδωρος

Ελευθεριάδου Σουλτάνα

Ζαχαριάδης Κώστας

Ζεϊμπέκ Χουσεΐν

Καλαματιανός Διονύσιος-Χαράλαμπος

Κασιμάτη Ειρήνη (Νίνα)

Κόκκαλης Βασίλειος

Κουρουμπλής Παναγιώτης

Μάλαμα Κυριακή

Μάρκου Κωνσταντίνος

Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος

Μπαλάφας Γιάννης

Μπουρνούς Γιάννης

Μωραΐτης Αθανάσιος (Θάνος)

Νοτοπούλου Κατερίνα

Ξενογιαννακοπούλου Μαριλίζα

Παπαδόπουλος Αθανάσιος (Σάκης)

Παπαηλιού Γεώργιος

Παππάς Νίκος

Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)

Πολάκης Παύλος

Πούλου Παναγιού (Γιώτα)

Σκουρλέτης Παναγιώτης (Πάνος)

Σκούφα Ελισσάβετ (Μπέττυ)

Σπίρτζης Χρήστος

Τζάκρη Θεοδώρα

Τόλκας Άγγελος

Τσίπρας Γεώργιος

Φάμελλος Σωκράτης

Φωτίου Θεανώ

Χατζηγιαννάκης Μιλτιάδης

Ψυχογιός Γεώργιος

[1] https://www.fireservice.gr/el

[2] https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1737&fbclid=IwAR0xCVOjgszGn5Hd4Y4npd6rUjNcIaJGu72zlaZouZ9D0A4XWORNPdt0AFE

[3] https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC122115

[4] https://www.newscientist.com/article/2272127-wildfires-could-become-a-big-threat-in-the-uk-due-to-climate-change/#ixzz6vABlEgut

[5] National Oceanic and Atmospheric Administration των ΗΠΑ

[6] https://www.meteo.gr/articles_all_scientific.cfm

[7] https://www.fireservice.gr/el_GR/-/taktike-enemerose-symbanton-apo-ton-ekprosopo-typou-p-s-epipyrago-ioanne-artopoio

[8] https://dasarxeio.com/wp-content/uploads/2022/10/FEK-2022-Tefxos-B-05575-downloaded-31_10_2022.pdf

[9] https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC122115

Χ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ-ΕΡΩΤΗΣΗ : Παραβιάσεις περιβαλλοντικού δικαίου, αδιαφάνεια και ανεπαρκής διοικητική ικανότητα τα αποτελέσματα της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΝΔ

Αθήνα, 28 Νοεμβρίου 2022

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τον κ. Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας

ΘΕΜΑ:  «Παραβιάσεις περιβαλλοντικού δικαίου, αδιαφάνεια και ανεπαρκής διοικητική ικανότητα τα αποτελέσματα της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΝΔ»

Το Σεπτέμβριο δημοσιεύθηκε το υπ’ αριθ. SWD (2022)254final/08-09-2022 έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής με την Έκθεση Επισκόπησης της Εφαρμογής της Περιβαλλοντικής Πολιτικής της ΕΕ για την Ελλάδα.

Η φετινή έκδοση αφορά στη διετία 2019-2021 και συνοψίζει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στη χώρα μας, σχετικά με την εφαρμογή των ευρωπαϊκών πολιτικών για την προστασία της φύσης, την κυκλική οικονομία, την προστασία υδάτων και αέρα, στη διαχείριση απορριμμάτων, στην περιβαλλοντική διακυβέρνηση, στην προσαρμογή στην κλιματική κρίση, καθώς και μια σειρά ειδικότερων περιβαλλοντικών ζητημάτων όπως ο θόρυβος και η βιομηχανική ρύπανση.

Τα νέα για τα αποτελέσματα της περιβαλλοντικής πολιτικής που εφαρμόζεται στη χώρα μας, τα τελευταία δύο χρόνια, δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, αφού η Ελλάδα παρουσιάζει σοβαρά ελλείμματα στην περιβαλλοντική της πολιτική.

Στην παρούσα ερώτηση επικεντρωνόμαστε ιδίως σε θέματα που αφορούν τη βιοποικιλότητα και το φυσικό κεφάλαιο, τη διαχείριση των υδάτων, σε θέματα ρύπανσης, τον περιβαλλοντικό έλεγχο και την περιβαλλοντική διακυβέρνηση.

Βιοποικιλότητα και φυσικό κεφάλαιο

Αποτελεί σαφώς αρνητική εξέλιξη για την Ελλάδα η καταδίκη της για την Εφαρμογή της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ), παρότι είχαν γίνει πολλά σοβαρά βήματα επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για να καλυφθούν εκκρεμότητες 30 ετών, όπως περιέγραφαν  η ανασκόπηση της ΕΕ το 2014 και το EU Pilot το 2015. Την πρόοδο της Ελλάδας στο θέμα αυτό είχε αποδεχθεί και η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη βράβευση της Ελλάδας την 22/05/2019 στις Βρυξέλλες για την έκθεση εφαρμογής της Οδηγίας των Οικοτόπων.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποδόμησε το Σύστημα Διοίκησης των Περιοχών του δικτύου NATURA 2000 και πάγωσε τις δρομολογημένες εκτελούμενες Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες με τον αντιπεριβαλλοντικό Νόμο 4685/2020, επιφέροντας σοβαρότατες καθυστερήσεις στην κύρωση των Προεδρικών Διαταγμάτων και των Σχεδίων Διαχείρισης και κατ’ επέκταση στις υποχρεώσεις της χώρας μας ως προς τις ευρωπαϊκές οδηγίες και επί της ουσίας στη θεσμική κατοχύρωση των προστατευόμενων περιοχών.

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι αρχικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη ότι το έργο εκπόνησης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών, Σχεδίων Προεδρικών Διαταγμάτων και Σχεδίων διαχείρισης, που είχε ξεκινήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2019, θα ολοκληρωνόταν στην ώρα του, δηλαδή το β’ εξάμηνο του 2021, έχουν παραμείνει «υποσχέσεις». Έως σήμερα, οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες είτε αναρτώνται σε διαβούλευση και ξαναμπαίνουν στο συρτάρι του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, είτε αγνοούνται. 

Η τελευταία ΕΕΠ εντοπίζει επίσης πλήθος περιπτώσεων μη συμμόρφωσης της χώρας σε «υποθέσεις επί παραβάσει», όπως:

-Η ρύπανση της Λίμνης Κορώνειας (C517/2011),

-Η μη ορθή μεταφορά της μεταφοράς του αρθ. 6 παρ.3 της ίδιας Οδηγίας (92/43) στο εθνικό δίκαιο, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει ακόμη μία υπόθεση EU PILOT κατά της χώρας (EUP(2021)9806)

-Η ανεπαρκής προστασία των ειδών και οικοτόπων από παράνομες δραστηριότητες

Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι η ΕΕΠ επισημαίνει ότι το νέο κεντρικό σύστημα διακυβέρνησης των Προστατευόμενων Περιοχών (ΟΦΥΠΕΚΑ) δεν είναι πλήρως λειτουργικό, σχεδόν τρία χρόνια μετά τη θέσπισή του. Δυστυχώς, η κριτική που είχε ασκηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ για τη θέσπιση του ν. 4685/2020, επιβεβαιώνεται από τις Ευρωπαϊκές υπηρεσίες πλέον, με κόστος για την Ελλάδα.

Ποιότητα και διαχείριση των υδάτων

Η Ελλάδα για μια ακόμη φορά όπως και το 2009 και το 2015 αντιμετωπίζει καθυστέρηση στην υλοποίηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά (2000/60).

H 2η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμού, η οποία έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί μέχρι τις 31/12/2021 για να τεθούν τα αντίστοιχα προγράμματα μέτρων σε ισχύ από το 2022 έχει καθυστερήσει σημαντικά.

Αντίστοιχη καθυστέρηση σημειώνεται και στην 1η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας, που επίσης έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί στο τέλος του 2021, θέμα για το οποίο η Ελλάδα πάλι έχει φτάσει στο στάδιο της αιτιολογημένης γνώμης από το Σεπτέμβριο του 2022, και κινδυνεύει με παραπομπή στο Ευρ. Δικαστήριο1.

Περιβαλλοντική Αδειοδότηση και Διακυβέρνηση – Πληροφόρηση κοινού

Η Ελλάδα, όπως και κάθε άλλο κράτος μέλος, απαιτείται να εγγυάται την ισχυρή πρόσβαση του κοινού σε διαθέσιμες πληροφορίες και την συμμετοχή του στη διαδικασία αδειοδότησης για δυνητικά ρυπογόνες δραστηριότητες. Αντίστοιχα ορίζεται ότι στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής επιθεώρησης οι αρμόδιες αρχές πραγματοποιούν «επιτόπιες επισκέψεις στις εγκαταστάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο της Οδηγίας, για τη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών”. [ΕΕΠ 2022, σελ. 25].

Ωστόσο, σε αντίθεση με τα ανωτέρω, με τον νόμο 4821/2021 που ψηφίστηκε από τη ΝΔ δίνεται πλέον η δυνατότητα (α) να παρατείνονται άδειες χωρίς την επανεξέταση που απαιτεί η Οδηγία και (β) να χορηγούνται παρεκκλίσεις χωρίς τις ουσιαστικές και διαδικαστικές απαιτήσεις της Οδηγίας, όπως επικαιροποίηση των αδειών, ενημέρωση του κοινού και συμμετοχή του κοινού. Κατά συνέπεια, εξαιτίας της έλλειψης ενημέρωσης και πληροφόρησης του κοινού, οι ενδιαφερόμενοι φορείς δεν έχουν τη δυνατότητα της έγκαιρης πρόσβασης στη δικαιοσύνη, εάν προκύψουν πιθανές διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες αναθεώρησης.  Και όλα αυτά παρότι στην περίπτωση της χορήγησης παρεκκλίσεων, η Οδηγία απαιτεί την πρότερη συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία.

Επιπλέον, με τον νέο νόμο 4843/2021 για τις περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις παραβιάζεται η γενική απαίτηση για αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις, καθώς οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι πλέον εξελίσσονται σε ατελείωτες διοικητικές  διαδικασίες ενθαρρύνοντας τις στρατηγικές καθυστερήσεις στην επιβολή κυρώσεων ή συμμόρφωσης (από αρμόδιες αρχές και ελεγχόμενες επιχειρήσεις). Ειδικά για τις περιπτώσεις των εγκαταστάσεων που υπάγονται στην Oδηγία 2010/75 καθίσταται αδύνατη η αναστολή της λειτουργίας τους όπως το απαιτεί η νομοθεσία της ΕΕ, όταν απειλείται το περιβάλλον με σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις.  

Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται και από την ΕΕΠ στο αντίστοιχο κεφάλαιο που αφορά στην πρόσβαση του κοινού στην ενημέρωση και στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα και στη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων. Συγκεκριμένα, στην ΕΕΠ επισημαίνεται ότι “εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη διαθέσιμων δεδομένων σχετικά με το επίπεδο συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, ενώ έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος στο ζήτημα της πρόσβασης του κοινού στη δικαιοσύνη”, ενώ δίνονται οδηγίες για τη βελτίωση της πρόσβασης του ενδιαφερόμενου κοινού στα δικαστήρια όταν πρόκειται να προσβάλλει διοικητικές πράξεις που αφορούν στο περιβάλλον, καθώς και οδηγίες για πληρέστερη ενημέρωση του κοινού για τα δικαιώματα πρόσβασης στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα.

Αρκετά απαισιόδοξη για τη χώρα είναι και η εικόνα που δίνεται από την ΕΕΠ για τη Διασφάλιση της Συμμόρφωσης, αφού δεν έχει δημοσιευθεί έκθεση από το ΥΠΕΝ, με τους διενεργούμενους περιβαλλοντικούς ελέγχους εδώ και τέσσερα (4) χρόνια, ήτοι από το 2019 (με έτος αναφοράς το 2018). Επιπρόσθετα, δεν διατίθενται ούτε λεπτομέρειες και έγγραφα σχετικά με μεμονωμένες επιθεωρήσεις.

Στα παραπάνω προστίθεται και το γεγονός ότι από το 2019 καταργήθηκε η Ειδική Γραμματεία Επιθεωρητών και Ελεγκτών του ΥΠΕΝ και αντικαταστάθηκε από μια αντίστοιχη Γενική Διεύθυνση η οποία υπάγεται απευθείας στον Υπουργό. Aνεπάρκεια ελέγχων εντοπίζεται και στην εφαρμογή των Κανονισμών REACH και CLP περί χημικών προϊόντων, αφού χαρακτηριστικά η ΕΕΠ αναφέρει πως οι 2000 διενεργηθέντες έλεγχοι ήταν “εκ των προτέρων” και ουδείς από αυτούς “έκτακτος”. Παράλληλα ζητείται από την αρμόδια υπηρεσία της ΕΕ, να αναβαθμιστεί η διοικητική ικανότητα εφαρμογής και επιβολής και σε αυτή την περίπτωση, δηλ, της εφαρμογής της χημικής νομοθεσίας.

Η ΕΕΠ 2022 επισημαίνει γενικά, ως σοβαρό εμπόδιο την ανεπαρκή διοικητική ικανότητα των περιβαλλοντικών αρχών της χώρας. Πρόκειται για ζητήματα που έχει καταγγείλει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ επανειλημμένως και συνδέονται με την έλλειψη προσωπικού και πόρων αλλά και την θεσμική αποδυνάμωση των περιβαλλοντικών υπηρεσιών σε επίπεδο αρμοδιοτήτων και λειτουργιών, με νομοθετικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Μόνο που αυτή τη φορά επιβεβαιώνονται και από τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΓΔ Περιβάλλοντος της ΕΕ και αποτελούν χαρακτηριστικό στοιχείο του τρόπου εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής στην Ελλάδα τα τελευταία 3,5 χρόνια. 

Χαρακτηριστικό είναι ότι ο ιστότοπος b2green σχολιάζοντας τις παραπομπές της Ελλάδας αναφέρει: «σύμφωνα με τα ετήσια δεδομένα που δημοσιεύει η Κομισιόν, οι ανοιχτές υποθέσεις παραβάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ελλάδας είναι 22 και κατατάσσουν τη χώρα μας για άλλη μια χρονιά στην πρώτη θέση μαζί με την Ισπανία».2 Από τις 22 υποθέσεις αυτές  το 77% αφορούν σε κακή εφαρμογή της νομοθεσίας.

Η έκθεση της Ε.Ε. καταλήγει «Η απορρόφηση των κονδυλίων της ΕΕ για περιβαλλοντικά μέτρα εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία, ενώ ιδιαίτερα προβλήματα παρουσιάζονται στους τομείς της διαχείρισης των αποβλήτων και της προστασίας της φύσης. Η Ελλάδα έχει καταβάλει πρόστιμα άνω των 184 εκατ. EUR από το 2014, τα οποία επιβλήθηκαν από το Δικαστήριο της ΕΕ για παραβιάσεις των κανόνων της ΕΕ για τα απόβλητα και τα αστικά λύματα3).

Επειδή υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ της σημερινής περιβαλλοντικής  πολιτικής της Ελλάδας και των ευρωπαϊκών  πολιτικών και θεσμικών μέτρων στους αντίστοιχους τομείς πολιτικής.

Επειδή  η Ε.Ε. παρακολουθεί λεπτομερώς τη μεταφορά οδηγιών και πρακτικών στο εθνικό δίκαιο για τη διευκόλυνση του έργου των κρατών-μελών και έχει 22 ανοιχτές υποθέσεις παράβασης περιβαλλοντικών υποχρεώσεων της Ελλάδας.

Επειδή η Οδηγία για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ρυθμίζει,  διαδικαστικά ζητήματα και έχει ιδιαίτερη σημασία για την εσωτερική αγορά,  επηρεάζοντας τα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα.

Επειδή  η χώρα μας συνεχίζει να πληρώνει πρόστιμα για τη μη συμμόρφωση με τη νομοθεσία της ΕΕ.

Επειδή η τήρηση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας πέρα από τυπική υποχρέωση αποτελεί και ουσιαστική ανάγκη της ελληνικής Πολιτείας εφόσον συνδέεται με την ποιότητα ζωής των πολιτών αλλά και την οικολογική ισορροπία και προστασία των οικοσυστημάτων και γενικά με το στόχο της δίκαιης βιώσιμης ανάπτυξης.

Ερωτάται ο αρμόδιος κ. Υπουργός:

1.     Πότε και πώς, οι πολιτικές για το περιβάλλον και το κλίμα θα εναρμονισθούν πλήρως με τις αντίστοιχες της ΕΕ  και θα ολοκληρωθούν τα κενά και οι ελλείψεις στην Εθνική Νομοθεσία, όπως επισημαίνονται στην έκθεση της Ε.Ε.;

2.     Τί μέτρα άμεσης απόδοσης προτίθεται να λάβει το Υπουργείο, ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω το περιβαλλοντικό σκέλος του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης;

3.     Θα υπάρξει αναβάθμιση -αντί υποβιβασμός- των επιθεωρητών περιβάλλοντος; Σκοπεύει να επανιδρύσει την Ειδική Γραμματεία Επιθεωρητών και Ελεγκτών;

4.     Θα ενισχυθεί το σύστημα ελέγχων τήρησης της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος;

5.     Πότε σκοπεύει να έχουν ολοκληρωθεί οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες και να προκύψουν τα, απαραίτητα για την προστασία, Προεδρικά Διατάγματα των περιοχών του δικτύου Natura2000, με ισχυρή θεσμική προστασία των ευάλωτων οικοσυστημάτων και ο χωρικός σχεδιασμός για ορθολογική, δίκαιη  ανάπτυξη των ΑΠΕ με τη συμμετοχή της κοινωνίας;;

6.     Τι μέτρα σκοπεύει να λάβει για την αποφυγή διάθεσης στην αγορά χημικών ουσιών που παραβιάζουν βασικούς κανόνες προστασίας δημόσιας υγείας και περιβάλλοντος;

7.     Πότε σκοπεύει να έχουν ολοκληρωθεί οι αναθεωρήσεις των ΣΔΛΑΠ και ΣΔΚΠ; Με ποιο τρόπο θα αποφευχθεί ο κίνδυνος και άλλης καταδίκης της χώρας;

8.     Με ποιο τρόπο σκοπεύει να βελτιώσει την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με την πρόσβαση  στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά ζητήματα, την παρακολούθηση των καταγγελιών, την παροχή πληροφοριών περιβάλλοντος, την ενημέρωση για τους περιβαλλοντικούς ελέγχους και τις κυρώσεις που επιβάλλονται;

9.     Έχουν γίνει ενέργειες για τη συμμόρφωση της χώρας με την Οδηγία για τον περιβαλλοντικό θόρυβο; Σε ποια φάση βρίσκονται οι χάρτες θορύβου και τα σχετικά Σχέδια Δράσης για τα πολεοδομικά συγκροτήματα;

Οι ερωτώντες Βουλευτές

Καφαντάρη Χαρούλα (Χαρά)

 Φάμελλος Σωκράτης

Αβραμάκης Ελευθέριος

Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)

Αραχωβίτης Σταύρος

Αυγέρη Θεοδώρα (Δώρα)

Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος

Βαρδάκης Σωκράτης

Βέττα Καλλιόπη

Γκιόλας Γιάννης

Δρίτσας Θεόδωρος

Ηγουμενίδης Νίκος

Καλαματιανός Διονύσιος-Χαράλαμπος

Κασιμάτη Νίνα

Κόκκαλης Βασίλειος

Κουρουμπλής Παναγιώτης

Μάλαμα Κυριακή

Μαμουλάκης Χαράλαμπος (Χάρης)

Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος

Μπαλάφας Γιάννης

Μπάρκας Κωνσταντίνος

Μωραΐτης Αθανάσιος (Θάνος)

Παπαδόπουλος Αθανάσιος (Σάκης)

Παπαηλιού Γεώργιος

Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)

Πούλου Παναγιού (Γιώτα)

Σαρακιώτης Γιάννης

Σκουρολιάκος Παναγιώτης (Πάνος)

Σκούφα Ελισσάβετ (Μπέττυ)

Σπίρτζης Χρήστος

Τριανταφυλλίδης Αλέξανδρος

Φίλης Νίκος

Χατζηγιαννάκης Μιλτιάδης

Χρηστίδου Ραλλία

1 INFR(2021)2254

2 https://news.b2green.gr/25822

3 Βλέπε ως άνω έκθεση.

 Χ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Τοποθέτηση της Χ. Καφαντάρη, βουλευτού ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ στην Ειδκή Μόνιμη Επιτροπή του Περιβάλλοντος

ΧΑΡΟΥΛΑ (ΧΑΡΑ) ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ: 

 Kυρία Πρόεδρε, ευχαριστώ. 

Ήταν άλλη μία εμπειρία από μία COP, η οποία, όπως ελέχθη, δεν είχε τα αποτελέσματα, τα οποία περιμέναμε. Αυτό, το οποίο θα ήθελα να πω, είναι ότι η προετοιμασία γενικότερα και όλη η διοργάνωση κατά την άποψή μου είχε αρκετές ατέλειες, επειδή έχουμε συμμετάσχει και σε άλλες COP.

Τώρα, εκπροσωπώντας την Ελληνική Βουλή και σαν μέλος της IPU, της Παγκόσμιας Διακοινοβουλευτικής Ένωσης συμμετείχα στην συνέλευση της IPU, έγινε στο πλαίσιο της COP27 και θέμα είχε την COP και τι προτάσεις θα υπάρχουν. Θέλω να μεταφέρω μια εικόνα από αυτά, τα οποία είδα δύο μέρες εκεί με τη συνάδελφο από την Υπηρεσία Διεθνών του Κοινοβουλίου, που ήμασταν εκεί.

Πρώτα από όλα τα προβλήματα και η αγωνία των χώρων, των φτωχών χωρών, ιδιαίτερα στην Υποσαχάρια Αφρική καθώς και  στον Ειρηνικό, τα νησιά στη νότια Ασία και στα νησιά που είναι εκεί, είναι   πάρα πολύ μεγάλα. Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά αυτό το οποίο συνέβη στο Πακιστάν και υπήρχε και ένα μικρό βίντεο που έδειχνε τις μεγάλες καταστροφές που έγιναν και ακούσαμε ότι αυτό που συμβαίνει στο Πακιστάν τώρα, αύριο θα συμβαίνει παντού. Δηλαδή, τους κινδύνους των φυσικών καταστροφών εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, κλιματικής αλλαγής. Όταν η θερμοκρασία το καλοκαίρι φέτος έφθασε και τους 53ο  Κελσίου, όπως μας είπαν, καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό. Επίσης, την αγωνία και το τεράστιο ζήτημα της κλιματικής μετανάστευσης, το οποίο είναι ένα θέμα που πρέπει να δούμε πάρα πολύ σοβαρά, ειδικά από τις χώρες της Κεντρικής Υποσαχάριας Αφρικής και της νότιας Ασίας, που επάνω σε αυτό έγιναν πάρα πολλές τοποθετήσεις και ομιλίες. Είναι ένα ζήτημα που βέβαια  το βλέπει η παγκόσμια κοινότητα αλλά και εδώ στη χώρα μας πρέπει να το αντιμετωπίσουμε σοβαρά και διαφορετικά, με μια άλλη λογικά, γιατί έχουμε πραγματικά κύματα προσφύγων μεταναστών.

Επίσης, μας προσκάλεσαν από το ολλανδικό κοινοβούλιο σε ένα event που έκανε ένα site, τη Δευτέρα στις 14 του μήνα, όπου εκεί αναφέρθηκαν οι φιλόδοξες προτάσεις, οι οποίες υπάρχουν από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως μας είπε και ο κ. Βαρελίδης και η συγκεκριμένη συνεισφορά. Θα ήθελα να πω, ότι το κομμάτι πυρηνικής ενέργειας τέθηκε για άλλη μια φορά στο τραπέζι και θεωρούμε ότι είναι κάτι επικίνδυνο. Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, τοποθετήθηκα και εγώ σχετικά βέβαια και εκεί. Δεν είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, αυτό πρέπει να το έχουμε καθαρά και δεν ξέρω αν η κυβέρνηση το έχει ξεκάθαρο γιατί κάποιες δηλώσεις έχουν γίνει από τον κ. Πρωθυπουργό για συνεργασία με Βουλγαρία κλπ. 

Σχετικά με τα αποτελέσματα τα οποία έχουμε από την COP27, θα έλεγα ήταν μία COP σαν όλες τις άλλες; Δεν ξέρω αν θα το πω αυτό αλλά τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Το ταμείο, και αυτό είναι το πολύ σημαντικό, που αναφέρθηκε και στη Συνέλευση της IPU ,το ταμείο για το κόστος και τις απώλειες είναι ένα θετικό ζήτημα, το οποίο είναι σαφώς και στην τελική Απόφαση. Εδώ θα ήθελα να πω ότι η Ελλάδα  από το 2009 μέχρι και το 2020, που υπήρχε μία μη εθελοντική Απόφαση και αυτό τονίστηκε και στη Συνέλευση της IPU από χώρες ότι πρέπει να είναι υποχρεωτικό, τώρα πώς μπορεί αυτό να γίνει είναι άλλο θέμα, η Ελλάδα πάντα συνεισφέρει στο ταμείο αυτό. Μάλιστα συνεισφέρει δυσανάλογα από τις εκπομπές της, δηλαδή, προσφέρουμε πολύ περισσότερα σε σχέση με τις εκπομπές μας, ενώ άλλες χώρες έχουν τεράστιες εκπομπές και δεν συνεισφέρουν. Το αποτέλεσμα για το συγκεκριμένο ταμείο σε μεγάλο βαθμό, και από εδώ και πέρα, κρίνεται σημαντικό, αρκεί βέβαια όλα αυτά να προχωρήσουν γιατί είναι παγκόσμιοι συσχετισμοί, είναι γενικότερες πολιτικές. 

«Ο πλανήτης είναι ακόμη στην εντατική» δήλωσε ο Γκουτέρες μετά το τέλος της COP27 και πραγματικά δεν μπορούμε να είμαστε πολύ αισιόδοξοι γιατί έτσι όπως πάμε, με επάνω από 2,7ο  Κελσίου θα κλείσει ο αιώνας ενώ η γενικότερη δέσμευση είναι να μην ξεπεράσει τους 2ο και αν είναι δυνατόν και τον 1,5ο Κελσίου. 

Υπάρχει ένα ζήτημα για να φθάσουμε σε αυτό πρέπει το 2050 να είμαστε γύρω στο 50% μείωση των αερίων  θερμοκηπίου, όμως υπάρχει ένα σημείο, το οποίο έχει πολύ μεγάλη σημασία και στην Απόφαση. Είναι αυτό που μπήκε στο τελικό κείμενο, «Ενέργεια χαμηλών εκπομπών» και αυτό θεωρώ ότι έχει μία επικινδυνότητα με την έννοια ότι ενέργεια χαμηλών εκπομπών είναι και το φυσικό αέριο. Δεν είναι, όπως είναι το πετρέλαιο ή άλλα ορυκτά καύσιμα ή ο άνθρακας ή οτιδήποτε, άρα, εδώ υπάρχει ένα ερωτηματικό, που για εμένα είναι σοβαρό και έχει να κάνει και με τα λόμπι, τα οποία είχαν κατακλύσει την COP27 και επιτρέψτε μου να πω προσωπικά, όταν διοργανώνεται  η COP28 στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μεγάλες πετρελαιαγωγοί χώρες,  καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορούμε να είμαστε και πάρα πολύ αισιόδοξοι στο κομμάτι αυτό. Βέβαια, στην ενέργεια χαμηλών εκπομπών μπορεί να περιλαμβάνεται και κάτι άλλο εκτός από το φυσικό αέριο αλλά το ότι αφήνεται ανοιχτό το «παράθυρο» και για την πυρηνική ενέργεια, που εγώ το είδα πολύ έντονα δύο μέρες που ήμασταν εκεί, και γενικότερα και η συζήτηση, η οποία γίνεται στην Ευρώπη σχετικά για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας σαν «καθαρή», όπως λένε, βέβαια πάντα υφίσταται το μεγάλο ζήτημα των ραδιενεργών αποβλήτων, που είναι πολύ σοβαρό, αυτό  μας κάνει επιφυλακτικούς για την πορεία από εδώ και πέρα. 

Επίσης, θα ήθελα να συμπληρώσω ότι στο event που έγινε με το ολλανδικό κοινοβούλιο ήλθαν και κάποιοι εκπρόσωποι ακτιβιστικών οργανώσεων και τοποθετήθηκαν, ειδικά για την πυρηνική ενέργεια και για τα απόβλητα τα οποία συνεπάγονται. Οπότε, έγινε μια συζήτηση αλλά βέβαια τα αποτελέσματα, δεν είναι τα ανάλογα με τις αποφάσεις οι οποίες παίρνονται. 

Επίσης, είναι ενθαρρυντικό ότι η Βραζιλία, το Κονγκό και η Ινδονησία στο πλαίσιο της COP  αποφάσισαν να πάρουν μέτρα για παρεμπόδιση και ανατροπή αυτής της αποδάσωσης και να υπάρξει μία αναδάσωση στις συγκεκριμένες χώρες. Δεν είναι τυχαία και η δέσμευση του Λούλα, του καινούργιου Προέδρου της Βραζιλίας, ο οποίος ήρθε στην COP 27 και δέχθηκε θερμής υποδοχής, και από ακτιβιστές και γενικότερα, η δέσμευσή του για την αναδάσωση του Αμαζονίου, ένα ζήτημα πάρα πολύ σοβαρό καθώς έχει μεγάλες συνέπειες για τον πλανήτη γιατί, όπως λένε, είναι  «ο πνεύμονας της γης», την επιθυμία και την πρόταση, λοιπόν, την οποία έκανε, η COP30 να γίνει στη Βραζιλία, όπου θα έχει και έναν συμβολισμό. 

Ελπίζουμε ότι όλα θα πάνε καλύτερα. Χρειάζονται συγκεκριμένες πολιτικές από τις κυβερνήσεις, χρειάζεται πολιτική απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και μιλάω και για την πατρίδα μας. Συγκεκριμένες πολιτικές, όχι φυσικό αέριο, όπως δυστυχώς, έχουμε προσδεθεί τα τελευταία τρία χρόνια. Ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εφαρμογή πολιτικών αποθήκευσης. Ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων, μία πολιτική, μία εφαρμογή που σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει πολύ μεγάλη σημασία. Για παράδειγμα, η Γερμανία, το 35% της ενέργειας που παράγει είναι από ενεργειακές κοινότητες. Δυστυχώς, εδώ βλέπουμε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη από την πρώτη στιγμή κάποια προνόμια, τα οποία είχαν οι ενεργειακές κοινότητες όσον αφορά την εισδοχή τους στο σύστημα, στο δίκτυο, να καταργούνται. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι έχουμε πάρα πολύ δρόμο μπροστά μας. 

Επίσης, θα ήθελα να προσθέσω ότι και η πολιτική  της αναδάσωσης και της προστασίας του φυσικού πλούτου και του δασικού πλούτου της χώρας μας, είναι μία προτεραιότητα. Πέρυσι είχαμε τις μεγάλες καταστροφές, επάνω από 1,3 εκατομμύρια στρέμματα γης, δυστυχώς και φέτος είχαμε γύρω στις 200.000 καμένη γη σε όλη την αντιπυρική περίοδο και θεωρώ ότι ήμασταν και σχετικά τυχεροί, γιατί και ο Αύγουστος, με βάση τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Μετεωρολογίας και του ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου, δείχνουν ότι ήταν ένας ψυχρός σχετικά Αύγουστος. Δεν μπορεί όμως να σχεδιάζεται μια πολιτική προσαρμογής και αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης μόνο με τα δεδομένα και τις προβλέψεις που θα έχει η μετεωρολογία. Χρειάζεται μια σοβαρή πολιτική και προσαρμογής και μετριασμού.

Και θα κλείσω με το ότι, η μάχη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ή κλιματικής κρίσης και οι πολιτικές, δυστυχώς έχουν διασπαστεί σε δύο Υπουργεία. Στο Υπουργείο ΥΠΕΝ, που αφορά το μετριασμό, όπως λέμε και στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, που αφορά την προσαρμογή. Αλλά, δεν ξέρω αν αυτή η διάσπαση βοηθά στην επίτευξη του στόχου, ενώ στο κομμάτι της προσαρμογής, δυστυχώς, ενώ υπάρχουν σχέδια προσαρμογής από το 2016, προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, πολλά δεν εφαρμόζονται και ελάχιστες περιφέρειες, ελάχιστα περιφερειακά σχέδια έχουν προχωρήσει. Αυτό είναι ένα μεγάλο ζητούμενο, γιατί βρισκόμαστε σε μία νέα εποχή, την εποχή της κλιματικής κρίσης και οι πολιτικές πρέπει να είναι ανάλογες. 

Ευχαριστώ κυρία Πρόεδρε.

Με εκτίμηση 

Το Γραφείο Τύπου

ΧΑΡΑ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ: Λήψη μέτρων για την Περιβαλλοντική προστασία της Μεσογείου.

Αθήνα, 22 Νοεμβρίου 2022

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τον κ. Υπουργό

– Περιβάλλοντος και Ενέργειας

ΘΕΜΑ: Λήψη μέτρων για την Περιβαλλοντική προστασία της Μεσογείου.

Την 08.09.2022 εκδόθηκε και έγινε δεκτή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή  η έκθεση της Ε.Ε. με τίτλο Επισκόπηση Περιβαλλοντικής Εφαρμογής (EIR) για το 2022 («Environmental Implementation Review»- Επισκόπηση της Εφαρμογής της Περιβαλλοντικής Πολιτικής της ΕΕ 2022. Έκθεση ανά χώρα – ΕΛΛΑΔΑ[1]. Η έκθεση με τίτλο «Επισκόπηση Περιβαλλοντικής Εφαρμογής» είναι ένα τακτικό εργαλείο υποβολής εκθέσεων που έχει σχεδιαστεί για τη βελτίωση της εφαρμογής των περιβαλλοντικών νόμων και πολιτικών της ΕΕ.

Η έκθεση περιλαμβάνει τις επισημάνσεις για τις καθυστερήσεις και τις παρεκκλίσεις  που σημειώνονται στην εφαρμογή του ενωσιακού περιβαλλοντικού δικαίου από την χώρα μας. Στο κεφάλαιο για την  Θαλάσσια Στρατηγική αναφέρεται  ότι « Η κοινή αλιευτική πολιτική της ΕΕ (ΚΑΠ) έχει ως στόχο να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας για τα θαλάσσια οικοσυστήματα.»

Στην ΕΕΠΠ του 2019, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να διασφαλίσει την έγκαιρη υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα διάφορα στοιχεία βάσει της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική, ώστε η Ελλάδα να μπορεί να συμμετέχει σε μελλοντικές αξιολογήσεις της Επιτροπής. «Ωστόσο, η Ελλάδα δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο στο θέμα αυτό».

Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε ανακοίνωση με συστάσεις προς τα κράτη μέλη. Η αξιολόγηση της Επιτροπής επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τον προσδιορισμό της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης και της χρήσης των κριτηρίων και των μεθοδολογικών προτύπων σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής για την ΚΠΚ(καλής περιβαλλοντικής κατάστασης).

Η ΟΠΘΣ( οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική) απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να αξιολογούν την τρέχουσα περιβαλλοντική κατάσταση των θαλάσσιων υδάτων τους με βάση τα καθορισμένα χαρακτηριστικά ΚΠΚ. Μια καλή ή πολύ καλή βαθμολογία δείχνει ότι ένα κράτος μέλος έχει καλές ικανότητες να αξιολογεί το θαλάσσιο περιβάλλον του σύμφωνα με τις απαιτήσεις που ορίζονται στην απόφαση της Επιτροπής για την ΚΠΚ.

Η Ελλάδα δεν έχει υποβάλει στοιχεία σχετικά με την κατάσταση του περιβάλλοντος, τους ορισμούς της ΚΠΚ ή τους περιβαλλοντικούς στόχους.

Πέρυσι, σε ομιλία του σε διεθνές συνέδριο που διοργανώθηκε από την Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN, Μασσαλία 3-11 Σεπτεμβρίου 2021), ο κος Μητσοτάκης ανάφερε επί λέξει: «Δεσμευόμαστε στον στόχο να γίνει το 30% της Μεσογείου, Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή μέχρι το 2030. Πέραν του στόχου της προστασίας του 30% θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών, θα πρέπει να εργαστούμε, από κοινού και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για να διασφαλίσουμε ότι οι Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές δεν θα προστατεύονται πια μόνο στα χαρτιά.» Συνέχισε, δε, με την παρακάτω διαπίστωση: «Θα πρέπει να στοχεύσουμε στην αποτελεσματική διαχείριση των δικτύων των Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών, με καθορισμένα μέτρα προστασίας[2]».

Το κύριο θεσμικό όπλο για την προστασία της Μεσογείου είναι η σύμβαση της Βαρκελώνης με τα συνοδά Πρωτόκολλα, που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν την ολοκληρωμένη διαχείριση παράκτιων περιοχών και την προστασία από τις συνέπειες των υπεράκτιων εργασιών. Δυστυχώς, η Ελλάδα δεν έχει επικυρώσει μια σειρά από αυτές τις συνθήκες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει προειδοποιήσει την χώρα μας για την καθυστέρηση της επικύρωσης. Εν τω μεταξύ δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος στην λήψη πρωτοβουλιών και μέτρων για την υλοποίηση της δέσμευσης του πρωθυπουργού για προστασία της Μεσογείου και την επίτευξη του στόχου της προστασίας του 30% της ξηράς και της θάλασσας της ΕΕ. Αντίθετα, φέτος βλέπουμε αυξημένες δασικές πυρκαγιές κατά το πρώτο επτάμηνο του 2022 να κατακαίουν ακόμα και προστατευόμενες περιοχές (π.χ. Δαδιά, Βάλια Κάλντα ή Θάσο) ή τον εμβληματικό ελαιώνα των Δελφών στην Άμφισσα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει προειδοποιήσει την χώρα μας για την καθυστέρηση της επικύρωσης. Στην ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τον τίτλο «Επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ 2019. Έκθεση χώρας ΕΛΛΑΔΑ», που κοινοποιήθηκε και στην Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, τον Σεπτέμβριο του 2019, στο κεφάλαιο με τίτλο «Διεθνείς Συμφωνίες» (σελ. 38 της παραπάνω έκθεσης) αναφέρεται, επί λέξει: «Επί του παρόντος, η Ελλάδα έχει υπογράψει, αλλά δεν έχει ακόμη επικυρώσει, σειρά συνθηκών, δηλαδή πρωτόκολλα της Σύμβασης της Βαρκελώνης».

Επίσης, πρέπει να αναφερθεί ότι, τόσο η έκθεση του 2019[3] όσο η έκθεση του 2022[4] αναφέρουν την υποχρέωση της χώρας να υπογράψει (!) και να κυρώσει την τη Διεθνή Σύμβαση για τη ρύθμιση της φαλαινοθηρίας[5] του 1946. Ωστόσο, θα πρέπει να υπενθυμιστεί ότι η Ελλάδα ήταν από τις αρχικές χώρες που συνέβαλλαν στην κατάρτιση της ως άνω σύμβασης και, μάλιστα, την  είχε υπογράψει. Αιφνιδίως, όμως, το 2010 η χώρα μας, χωρίς επαρκείς εξηγήσεις, αποχώρησε από την ως σύμβαση! Έκτοτε η Ε.Ε. ζητά την υπογραφή και κύρωση της παραπάνω σύμβασης. Η ολιγωρία προώθησης υπογραφής και κύρωσης της ως άνω σύμβασης, πιθανόν, να επιφέρει κυρώσεις και παραπομπή της Ελλάδας, όπως αναφέρεται και παραπάνω.

Με βάση τα παραπάνω η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει τις προτεραιότητες της χώρας μας για το 2022 υπενθυμίζοντας  ότι, πλέον έχουμε διαβεί  τον μισό Νοέμβριο και παραμένει ελάχιστος χρόνος για την υλοποίηση των συστάσεων της Ε.Ε.. Οι Δράσεις προτεραιότητας, κατά την Ε.Ε. είναι:

• ​ Υποβολή στοιχείων σχετικά με την κατάσταση του περιβάλλοντος, τον καθορισμό της ΚΠΚ και τους περιβαλλοντικούς στόχους.
• Διασφάλιση της περιφερειακής συνεργασίας με τα κράτη μέλη που μοιράζονται την ίδια θαλάσσια (υπο)περιφέρεια για την αντιμετώπιση των κυριότερων πιέσεων.
• Υπογραφή και κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τη ρύθμιση της φαλαινοθηρίας (1946). Κύρωση  πρωτοκόλλων της σύμβασης της Βαρκελώνης.​

Τέλος υπενθυμίζουμε ότι, έχουμε καταθέσει, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού Ελέγχου,  ερωτήσεις για την επικύρωση των παραπάνω πρωτοκόλλων, της Σύμβασης της Βαρκελώνης:

• ​​​  9371/ 08.09.2020
•  7055/04.06.2021
•   8686/02.09.2021
•   7778/30.09.2022

Δεδομένου ότι:

• ​   Η τριπλή κρίση κλιματικής αλλαγής-απώλειας βιοποικιλότητας-ρύπανσης θέτει υπό κίνδυνο ολόκληρη την Μεσόγειο Θάλασσα και τις χώρες που την περιβάλλουν,
• Υπάρχει υπόσχεση από το αρμόδιο υπουργείο ότι, «το πρώτο τετράμηνο του 2021 θα ολοκληρώνονταν τα κυρωτικά νομοσχέδια που αφορούν στην κύρωση Πρωτοκόλλων στη Σύμβαση της Βαρκελώνης», υπόσχεση που αναλήφθηκε με το έγγραφο με α.π.94705/1602-2/10/2020, απάντηση στην ερώτηση 9371/20  που καταθέσαμε στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου.
•   Η Ε.Ε., επισταμένως, ζητεί την υπογραφή και κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τη ρύθμιση της φαλαινοθηρίας (1946) και την κύρωση  πρωτοκόλλων της σύμβασης της Βαρκελώνης.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1.       Τί μέτρα άμεσης απόδοσης προτίθενται να λάβουν, ώστε να υπογραφεί και κυρωθεί η Διεθνής Σύμβαση για τη ρύθμιση της φαλαινοθηρίας (1946) και να κυρωθούν τα πρωτόκολλα της σύμβασης της Βαρκελώνης ;

2.       Ποιό είναι το χρονοδιάγραμμα και οι προτάσεις που προετοιμάζει η κυβέρνηση και το υπουργείο για την διασφάλιση της περιφερειακής συνεργασίας με τα κράτη μέλη που μοιράζονται την ίδια θαλάσσια (υπο)περιφέρεια για την αντιμετώπιση των κυριότερων πιέσεων;

3.       Ποιό είναι το χρονοδιάγραμμα για την υποβολή στοιχείων σχετικά με την κατάσταση του περιβάλλοντος, της ΚΠΚ και τους περιβαλλοντικούς στόχους;

Η ερωτώσα Βουλευτής

Καφαντάρη Χαρούλα (Χαρά)

[1] Ολόκληρο το κείμενο της έκθεσης: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=comnat%3ASWD_2022_0254_FIN

[2] https://primeminister.gr/2021/09/03/27339

[3] Επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ 2019. Έκθεση χώρας ΕΛΛΑΔΑ

[4] Επισκόπηση της Εφαρμογής της Περιβαλλοντικής Πολιτικής της ΕΕ 2022. Έκθεση ανά χώρα – ΕΛΛΑΔΑ

[5] https://iwc.int/commission/convention

ΧΑΡΑ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ: Η ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ ΜΕ ΑΛΛΗΛΟΘΑΥΜΑΣΜΟ ΚΑΙ  ΑΛΛΗΛΟΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

21.11.2022

Η ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ ΜΕ ΑΛΛΗΛΟΘΑΥΜΑΣΜΟ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΟΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!

Η Χαρά Καφαντάρη για τις δασικές πυρκαγιές του 2022!

Η Χαρά  Καφαντάρη βουλευτής Δυτ. Αθήνας ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, αναπληρώτρια τομεάρχης Πολιτικής Προστασίας Κ.Ο. και αντιπρόεδρος της  Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής δήλωσε:

Σε μια σεμνή τελετή ο πρωθυπουργός, κ.  Μητσοτάκης, και ο αρμόδιος υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας αλληλοθαυμάστηκαν και αλληλοσυγχάρηκαν! Δεν γνωρίζουμε βέβαια τον λόγο, υποπτευόμαστε ότι, οι φετινές “προσευχές” για ψυχρότερο Αύγουστο εισακούστηκαν.

Υπενθυμίζουμε ότι, σε ενημέρωση του εκπροσώπου τύπου του Π.Σ.  που δόθηκε την 29.06.2022 αναφέρθηκε ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώνει το Σώμα, το πρώτο σχεδόν εξάμηνο  του τρέχοντος έτους έχουν συμβεί 1.812 δασικές πυρκαγιές. Το καλοκαίρι του 2022 ήταν κατά πολύ ηπιότερο του 2021 (meteo)  και κατατάσσεται θερμοκρασιακά στα 15 λιγότερο ακραία θερμά καλοκαίρια (σύμφωνα με ECWMF). Παρόλα αυτά, οι καμένες εκτάσεις στη χώρα μας από την αρχή του 2022 έως και το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτωβρίου υπολογίζονται από το EFFIS(European forest fire information system), σε περίπου 200.000 στρέμματα, σε όλη την Ελλάδα. Οι δασικές πυρκαγιές κτύπησαν όλη σχεδόν την νότια χώρα (Ρέθυμνο Κρήτης, Σκάλα Λακωνίας, Αχαΐα, Μεγαλόπολη, Σάμο κλπ).

Ανάμεσα σε αυτά,  φέτος κατακάηκαν  ακόμα και προστατευόμενες περιοχές (π.χ. Δάσος Δαδιάς, περιοχή Natura της Βάλια Κάλντα  η προστατευόμενη περιοχή στην Θάσο) ακόμα και ο εμβληματικός ελαιώνας των Δελφών στην Άμφισσα και το Παπίκιο ‘Ορος στην Ροδόπη.

Κι έτσι παραμένουμε στο ίδιο έργο θεατές. Το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, με τις ευλογίες του πρωθυπουργού, παραμένει «κενό πουκάμισο» χωρίς σαφές και σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο, χωρίς οργανόγραμμα, χωρίς ορθολογικό σχεδιασμό και προετοιμασία, με το Π.Σ. να χωρίζεται σε ακόμα περισσότερα τμήματα προσωπικού, χωρίς ενίσχυση τόσο σε προσωπικό όσο και υλικά μέσα, με γερασμένο και ανεπαρκή εναέριο στόλο. Κι όλα να παραπέμπονται στα δισεκατομμύρια του προγράμματος «Αιγίς»…

TΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Με εκτίμηση 

Το Γραφείο Τύπου