Χέρι – χέρι Μνημόνια και περιβαλλοντική υποβάθμιση…

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Αυγή

Της Χαράς Καφαντάρη*

Δυο χρόνια πριν, δημοσιεύτηκε στη φιλόξενη «Αυγή» (22.11.2011) άρθρο μου με τίτλο «Με ποιες προτάσεις θα πάει η μνημονιακή κυβέρνηση Λ. Παπαδήμου στο Ντέρμπαν;».

Δύο χρόνια πέρασαν από τη Διεθνή Συνδιάσκεψη του Ντέρμπαν, αλλά η κατάσταση του περιβάλλοντος στην Ελλάδα είναι χειρότερη από ποτέ. Σε μια χώρα καθημαγμένη από τις μνημονιακές πολιτικές επιλογές, τους μνημονιακούς μονόδρομους, τα προαπαιτούμενα και τις «υποχρεώσεις», τα «success stories» που προσπαθεί να στήσει η κυβέρνηση καταρρέουν το ένα μετά το άλλο. Πολλά και «ωραία» ονειρεύεται ο πρωθυπουργός, φθάνοντας στο σημείο να υποσχεθεί μέχρι και έξοδο από τα Μνημόνια και τη μετατροπή της Ελλάδας σε παραδείσιο σειχάτο με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων (τα όποια αποθέματα δεν έχουν ακόμη εκτιμηθεί!).

Απέλπιδες οι προσπάθειες να ωραιοποιηθεί η κατάσταση, όταν η ανεργία ξεπερνά το 27%, ενώ κάποιοι προβλέπουν και άνεργη ανάπτυξη. Σε μια χώρα όπου κατεδαφίζονται όλα τα ασφαλιστικά, δημοκρατικά, εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα, η προστασία του περιβάλλοντος αντιμετωπίζεται σαν «γραφειοκρατική γάγγραινα» και η συμβολή στη σωτηρία της ανθρωπότητας και του πλανήτη σαν «άχρηστη πολυτέλεια» και εμπόδιο στην ανάπτυξη. Παράλληλα, η κυβέρνηση σχεδιάζει την ιδιωτικοποίηση φυσικών (όπως το νερό) και ορυκτών πόρων (όπως π.χ. το νικέλιο – βλ. ΛΑΡΚΟ), θυσιάζοντάς τους στον βωμό των «μεταρρυθμίσεων» και των μνημονιακών υποχρεώσεων που η ίδια έχει υπογράψει.

Ωστόσο, πρόσφατη είναι η έκθεση της IPCC (Διακυβερνητική του ΟΗΕ για το κλίμα), όπου περιγράφονται τα προβλήματα για την ύπαρξη του ίδιου του πλανήτη, λόγω των ραγδαίων κλιματικών αλλαγών και της ενίσχυσής τους από ανθρώπινη δραστηριότητα, τα οποία είναι τεράστια και απαιτούν άμεσα τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων.

Τον ερχόμενο Νοέμβρη (11-24.11.2013) θα γίνει η νέα συνδιάσκεψη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η COP 19, στην Πολωνική πρωτεύουσα, τη Βαρσοβία. Η συνδιάσκεψη αυτή είναι πολύ σημαντική, με κύριο θέμα συζήτησης τη μετά το Πρωτόκολλο του Κυότο εποχή. Από τη συνδιάσκεψη που έγινε στην Ν. Αφρική, οι συμμετέχοντες υιοθέτησαν το «Σύμφωνο του Ντέρμπαν», που προβλέπει την προετοιμασία μιας νέας διεθνούς συμφωνίας για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Είναι σημαντική απόφαση, αφού εκφράζεται η φιλοδοξία να συμπεριλάβει όλες τις χώρες και όλους τους ρυπαντές σε μια νέα νομικά δεσμευτική συμφωνία μείωσης των ανθρωπογενών εκπομπών σε τέτοιο βαθμό, ώστε να συγκρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη στα ανεκτά επίπεδα των βαθμών C. Στη Βαρσοβία θα συγκεντρωθούν οι προτάσεις για να περιληφθούν στην υπό διαπραγμάτευση συμφωνία που πρέπει να είναι έτοιμη για επικύρωση το 2015 και να αρχίσει η εφαρμογή της από το 2020.

Παρόλο που έχει ζητηθεί από τα μέρη, που θα λάβουν μέρος στη συνδιάσκεψη, μέχρι το τέλος του Σεπτέμβρη να έχουν καταθέσει τις προτάσεις τους, η κυβέρνηση, υπνωτισμένη από το «success story» και τις ενέσεις τεχνητής ευδαιμονίας που θέλει να υποβάλει, βρίσκεται ανέτοιμη να αρθρώσει ουσιαστικό λόγο ή και να συμβάλει στην παγκόσμια προσπάθεια.

Αλλά και τα έργα της απέχουν πάρα πολύ. Στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός έταξε χρόνια ευδαιμονίας (μετά το 2020), συνεχίζοντας την απόλυτη εξάρτηση της χώρας από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Συνεχίζει τις άφρονες πολιτικές της «ιδιωτικοποίησης» (δηλαδή το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας), μέσω και του «σπασίματος» της ΔΕΗ, σχεδιάζει τη συνέχιση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα παραδίδοντας και λιγνιτοφόρα πεδία στο ιδιωτικό κεφάλαιο και χτίζει όνειρα ανάπτυξης και αποπληρωμής του χρέους σε βάρος των μελλοντικών γενεών.

Η έλλειψη εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού, η αλλαγή του ενεργειακού μείγματος υπέρ των ΑΠΕ, που απαιτείται ειδικά σήμερα, την εποχή της κλιματικής αλλαγής που διανύουμε, δεν φαίνεται να είναι στις προτεραιότητες της κυβέρνησης.

Όσο για την ατμοσφαιρική ρύπανση και την αναβάθμιση της ποιότητας της ατμόσφαιρας, ο υπουργός ΠΕΚΑ αναγγέλλει σχέδιο δράσης για την πρόληψη και αντιμετώπιση των προβλημάτων από την αιθαλομίχλη, που αναμένεται και κατά τον φετινό χειμώνα από την ευρεία χρήση ατομικών συστημάτων θέρμανσης (π.χ. σόμπες, τζάκια) και την καύση ακατάλληλων υλικών, χωρίς να αναφέρει τίποτε για το αυτονόητο, τη μείωση δηλαδή του ΕΦΚ του πετρελαίου θέρμανσης, καθώς και των τιμών του οικιακού φυσικού αερίου. Η κυβέρνηση συνεχίζει να παρέχει άδειες σε ιδιωτικές εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο, διαιωνίζοντας την εξάρτηση της χώρας και επιβάλλει συγχρόνως τις περιβαλλοντοκτόνες πρακτικές καύσης σύμμικτων απορριμμάτων, μέσω ΣΔΙΤ, που προωθούνται σε όλη την Ελλάδα.

Στη Βαρσοβία θα συζητηθούν και άλλες πλευρές της μάχης κατά της κλιματικής αλλαγής. Πρώτα απ΄ όλα η συμφωνία REDD+, η συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών από την αποδάσωση και την υποβάθμιση των δασών. Όμως και στον τομέα αυτό η κυβέρνηση έχει να επιδείξει «σημαντικό» έργο, όπως το νέο «δασοκτόνο» νομοσχέδιο, που είναι σε διαβούλευση και καταργεί ουσιαστικά τη νομοθετική προστασία των δασών και των προστατευόμενων περιοχών. Παράλληλα, η κυβέρνηση σταδιακά υποβαθμίζει τις υπηρεσίες του υπουργείου (δασικές υπηρεσίες), οι δασικοί χάρτες δεν προχωρούν, μειώνονται τα κονδύλια για την αποτελεσματική δασοπροστασία και αφήνονται τα δάση χωρίς σχέδια διαχείρισης, με ανύπαρκτες πολιτικές πρόληψης, στο έλεος των λαθρουλοτόμων. Συνεχίζει, ακόμη, να καταληστεύει τους πόρους του πράσινου ταμείου, αφού το 97,5% των πόρων του πηγαίνει στον ειδικό λογαριασμό για την αποπληρωμή των δανειστών και όχι σε δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος.

Είναι προφανές ότι οι μνημονιακές πολιτικές, πέραν των καταστρεπτικών για την κοινωνία συνεπειών, επιφέρουν και σημαντικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον. Μια άλλη πολιτική, ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης, ο οικολογικός μετασχηματισμός της κοινωνίας και της οικονομίας είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν άμεσα, αλλά από μια άλλη κυβέρνηση με πυρήνα τον ΣΥΡΙΖΑ. Μια κυβέρνηση για την οποία στο σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η μείωση των επιπτώσεών της θα είναι σημαντικές παράμετροι.

* Η Χαρά Καφαντάρη είναι γεωλόγος και βουλευτής Β’ Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ